کشتی ها، بزرگ ترین متهم آلودگی هوا
توسط
در تاریخ 01-02-2016 در ساعت 07:32 PM (2552 نمایش ها)
مطالعات و تحقیقات انجام شده نشان می دهد یک کشتی بزرگ باربری در طول یک سال، معادل ۵۰ میلیون خودرو، گازهای آلاینده ای تولید می کند که می تواند زمینه ساز ابتلا به بیماری های آلرژیک باشد و احتمال ابتلا به بیماری های سرطانی را افزایش دهد.
میزان گوگرد موجود در سوخت مصرفی کشتی های باربری و مسافربری دوهزار برابر گوگرد موجود در سوخت های دیزلی است که در خودروهای سبک و سنگین مصرف می شود. همین مقایسه کافی است تا کشتی ها را به عنوان بزرگ ترین متهم آلودگی هوا معرفی کنیم.
در سال های اخیر، توسعه تجارت جهانی در حوزه کالاهای مصرفی موجب شده تعداد کشتی های باربری عظیم الجثه در ناوگان حمل و نقل دریایی در مقایسه با سال قبل افزایش یابد. کشتی های بزرگی که هر ساعت ده ها تن سوخت مصرف می کنند و این درحالی است که براساس گزارش های آماری اعلام شده، ناوگان حمل و نقل دریایی اکنون مسئولیت نقل و انتقال ۹۰ درصد از حجم کالاهای صادراتی و وارداتی را بر عهده دارد.
بزرگ ترین کشتی باری دنیا به خط کشتیرانی مرسک در کشور دانمارک تعلق دارد. این شرکت بزرگ کشتیرانی هشت کشتی بزرگ دارد که از آنها به عنوان بزرگ ترین کشتی های باری دنیا نام برده می شود. طول این کشتی ها حدود ۳۹۸ متر و گنجایش آنها نیز ۱۵هزار و ۲۰۰ کانتینر است. این کشتی در صورت مساعد بودن شرایط جوی با سرعت ۴۷ کیلومتر در ساعت در سطح آب حرکت می کند. یکی از محدودیت هایی که ابعاد و اندازه این کشتی ها را مشخص می کند استانداردی به نام Suezmax است. این استاندارد ابعاد و اندازه بزرگ ترین کشتی هایی را که می توانند پس از بارگیری کامل بدون هیچ مشکل یا محدودیتی از کانال سوئز عبور کنند، مشخص می کند. البته ابعاد و اندازه این کشتی ها بسیار بزرگ تر از محدوده ای است که براساس استاندارد دیگری در این زمینه تعیین شده است. براساس این استاندارد که تحت عنوان Panamax از آن نام برده می شود کشتی هایی می توانند براحتی از کانال پاناما عبور کنند که گنجایش محموله های بارگیری شده در آنها ۵۰۰۰ محموله باشد.
اما رقابت کشتی سازی های بزرگ دنیا فقط به اندازه و ابعاد کشتی های باری براساس استانداردهای مطرح دنیا محدود نیست، بلکه رقابت بعضی کشتی سازی های بزرگ دنیا روی موتورهای دیزلی این کشتی ها معطوف شده است. یکی از هشت کشتی باری بزرگ دنیا که طول آن حدود ۳۹۸ متر است بزرگ ترین موتور را دارد. موتور این کشتی پنج طبقه که وزن آن ۲۳۰۰ تن است یک هیولای ۱۴ سیلندر توربو شارژ و دو زمانه است که اگر سیستم بازیابی حرارتی موتور کشتی فعال باشد به طور متوسط انرژی ای معادل ۱۱۴ هزار ۸۰۰ اسب بخار تولید می کند. این موتور قدرتمند برای این که چنین نیرویی را آزاد کند هر ساعت به طور متوسط ۱۶ تن سوخت مصرف می کند.
جای خالی قانون
موضوع انتشار گازهای آلاینده ناشی از تردد کشتی ها در آب های بین المللی از جمله مقوله های مطرح در زمینه سیستم های حمل و نقل است که کمتر قانونمند شده است. سوخت مصرفی کشتی از ضایعات نفتی یا نفت سیاه است و معمولا در کشتی ها باقیمانده فرآیند تصفیه نفت خام به عنوان سوخت سوزانده می شود. این سوخت از نظر ظاهری شبیه قیر است و هنگامی که سرد می شود چسبندگی آن افزایش پیدا می کند. این سوخت، ارزان ترین و آلاینده ترین سوخت در دسترس در حوزه حمل و نقل دریایی است. ۹۰ هزار کشتی باری و مسافربری در سطح دنیا روزانه در مجموع ۲۹ / ۷ میلیون بشکه از این سوخت را می سوزانند. این مقدار سوخت معادل ۸۴ درصد از نفت صادر شده از عربستان سعودی، بزرگ ترین صادرکننده نفت دنیاست.
بنابراین تردیدی نیست که کشتیرانی بزرگ ترین سیستم حمل و نقل آلوده در سطح دنیا باشد. برآوردها نشان می دهد امروز بیش از ۷۶۰ میلیون خودرو در سطح دنیا در تردد است که سالانه حدود ۷۸ هزار و ۵۹۹ تن اکسیدگوگرد در هوا منتشر می کند و این درحالی است که ناوگان حمل و نقل دریایی هر سال ۳۷۰ میلیون تن سوخت مصرف می کند که به آزاد شدن ۲۰ میلیون تن اکسیدگوگرد در هوا منجر می شود. با یک محاسبه ساده می توانیم بگوییم ناوگان حمل و نقل دریایی در مقایسه با حمل و نقل زمینی بیش از ۲۶۰ برابر در انتشار گاز آلاینده دی اکسیدگوگرد در سطح دنیا نقش دارد. به عبارت دیگر یک کشتی بزرگ هر سال ۵۲۰۰ تن اکسیدگوگرد در هوا آزاد می کند. یعنی ۱۵ کشتی بزرگ دنیا به اندازه ۷۶۰ میلیون خودرو در آلودگی هوا نقش دارد. در این میان خط کشتیرانی STX کره جنوبی از طراحی و ساخت یک کشتی با گنجایش حمل ۲۲ هزار محموله و به طول ۴۵۰ متر خبر داده و علاوه بر این قرار است تا سه سال آینده ۳۶۹۳ کشتی اقیانوس پیمای جدید که طول متوسط آنها بیش از ۱۵۰ متر است وارد ناوگان حمل و نقل دریایی شود. میزان آلودگی ناشی از تردد این کشتی ها در دریاها و اقیانوس ها به معنی ورود ۲۹ میلیارد خودروی دیگر به ناوگان حمل و نقل زمینی است و این یعنی فاجعه بزرگی پیش رو داریم.
سازمان بین المللی دریانوردی سازمان ملل (IMO) پنج سال پیش در گزارشی اعلام کرد می توان سوخت مصرفی کشتی هایی را که در ناوگان حمل و نقل دریایی در تردد است تا ۱۰ درصد کاهش داد و همچنین این امکان وجود دارد که بتوان سوخت مصرفی کشتی های جدید را ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش داد. البته به شرطی که با توجه به اختیاری بودن قوانین موجود در این حوزه، از فناوری هایی که تاکنون در حمل و نقل دریایی کاربردی نداشته، استفاده کنیم.
در آینده حمل و نقل دریایی، هسته ای می شود؟
آنچه موجب تعجب و شگفتی می شود این است که استفاده از منابع جایگزین انرژی مانند انرژی هسته ای که در مقایسه آلودگی کمتری دارد، هیچ گاه در حوزه حمل و نقل دریایی مورد توجه نبوده است. نیروی محرکه دریایی از نوع هسته ای در یک دوره زمانی پنجاه ساله از سال ۱۹۵۵ در سطح گسترده ای در حوزه حمل و نقل دریایی مورد توجه بود و کاربرد داشت. اکنون نیز ۱۵۰ کشتی از مجموع کشتی های ناوگان دریایی از سوخت هسته ای استفاده می کنند که اغلب آنها از نوع زیردریایی است. البته این ۱۵۰ کشتی مجموعه متنوعی از کشتی های یخ شکن ها تا ناوهای هواپیمابر را شامل می شود. قدرت یک ناو هواپیمابر کلاس نیمیتز حدود ۲۴۰ هزار اسب بخار یعنی دو برابر بزرگ ترین کشتی باری مجهز به موتور دیزلی است. این ناو هواپیمابر می تواند ۲۰ سال بدون وقفه بدون نیاز به سوختگیری به فعالیت خود ادامه دهد. بعضی زیردریایی های کلاس رابیس که نوعی زیر دریایی فرانسوی است، می تواند ۳۰ سال بدون نیاز به سوختگیری به حرکت در اعماق آب ادامه می دهد. کشتی های هسته ای از زمانی که در ناوگان حمل و نقل دریایی حضور داشته اند با هیچ حادثه ای مواجه نشده اند.
انتشار گازهای آلاینده در نتیجه مصرف سوخت در موتورهای دیزلی عظیم الجثه کشتی های بزرگ باری و مسافری نقش بسیار مهمی در افزایش آمار مبتلایان بیماری های تنفسی در بین ساکنان مناطق ساحلی در بنادر شلوغ و پر رفت و آمد داشته است. گفته می شود سالانه بیش از ۶۰ هزار نفر اثر انتشار گازهای آلاینده که در نتیجه رفت و آمد کشتی ها در اقیانوس ها و دریاها آزاد می شود، دچار مرگ زودرس می شوند. سازمان بین المللی دریانوردی سازمان ملل که مسئولیت تصویب قوانین در حوزه حمل و نقل دریایی برای ۱۶۸ کشور عضو این سازمان را به عهده دارد، سال گذشته استاندارد جدیدی را در این زمینه تدوین کرده است که به موجب اجرایی شدن آن در حوزه حمل و نقل دریایی همه کشتی ها باید از سوخت پاک استفاده کنند. براساس این قانون جدید باید انتشار گوگرد در نتیجه مصرف سوخت در ناوگان حمل و نقل دریایی تا ۹۰ درصد کاهش پیدا کند. گرچه مصرف منابع سوخت جایگزین که آلودگی کمتری دارد در مقایسه با سوخت بی کیفیتی که امروزه در کشتی ها استفاده می شود، هزینه بیشتری خواهد داشت.