در کاهش عوارض ناشي از آلودگي هوا
شايد گاه و بي گاه با خود فکر کره باشيد که سرانجامِ زندگي در شهري آلوده مثل تهران با اين همه دود و آلاينده هاي محيطي چه خواهد بود؟ بيماري هاي حاد ريوي، آلرژي هاي مزمن، مشکلات روحي و رواني يا انواع سرطان ها و ... .
زماني بود که روزنامه ها و خبرگزاري ها در سر فصل اخبارشان هواي يک روز را آلوده اعلام مي کردند و اين وقتي بود که تعداد اين روزها، کمتر از روزهاي پاک بود. اما امروز آلودگي هوا به حدي رسيده که اگر خبر " امروز هواي تهران سالم است " را از راديو بشنويم و در روزنامه بخوانيم، خوشحال و بعضاً متعجب مي شويم.
روزمرّگي و سکونت در کلان شهري با ويژگي هاي تهران امروزي، نه فقط عوارض و خطرات آلاينده هاي محيطي، که شايد بسياري ديگر از ناهنجاري ها را براي بسياري از شهروندان در پي داشته باشد، غافل از اين که هر يک از ما در قبال خود ، کودکان، سالمندان و تک تک اعضاي خانواده خويش عهده دار مسئوليت هايي هستيم که حفظ تندرستي، مهم ترين آنهاست.
هرگز با خود انديشيده ايد که چطور از عهده اين مسئوليت بر آييد ؟ چگونه با شيوه اي نه چندان دشوار، تاوان زندگي در آلوده ترين شهر دنيا را بپردازيد؟ چگونه رشدي بهتر براي کودکان و عمري دراز براي خود به ارمغان آوريد، آن هم با خوردن؟ خوردن غذاي مناسب؟
مطالعات نشان داده که مصرف شير تاثيرات مضر آلودگي هوا بر بدن را کاهش مي دهد. " طاهره طالع ماسوله " دانشجوي دکتراي تغذيه دانشگاه کبک کانادا در اين باره مي گويد : در بدن انسان باکترهاي مفيدي وجود دارند که عمل دفع ادرار و مدفوع و مواد آلاينده را تنظيم مي کنند. هر وقت ميزان باکتري هاي مفيد بر اثر ورود سرب و مواد آلاينده به بدن کم شود، عمل دفع هم با مشکل مواجه مي شود و اين مواد در بدن باقي مي مانند. شير به دليل دارا بودن ماده اي فعال به نام " پتوبيوتيک "، سطح اين باکتري هاي مفيد را در روده انسان تعادل مي بخشد.
وي اضافه مي کند : کاهش يا افزايش فلور طبيعي ( باکتري هاي مفيد ) روده به صورت اسهال و يا يبوست بروز مي کند، که درهر دو حالت براي سلامتي بدن مضر است.

چه بخوريم، چگونه بخوريم؟
وقتي مي توانيم با کمي دقت و توجه در انتخاب غذاي مصرفي و موادي که در طي روز تغذيه مي کنيم، تهاجم آلاينده ها را تحت کنترل در آوريم و جان سالم به در بريم، چرا اين کار را نکنيم؟
دکتر نيستاني، خوردن آنتي اکسيدان ها را راهي براي مقابله با عوارض آلودگي هوا مي داند و مي گويد : " اگر غذاي ما از نظر آنتي اکسيدان ها غني باشد، احتمال وقوع استرس هاي اکسيداتيو هم کاهش مي يابد. ويتامين هاي C , E ، کاروتنوئيدها، پلي فنول ها از آنتي اکسيدان هاي مهم هستند. سبزي ها و ميوهاي تازه، منابع غني ويتامين C هستند. حساسيت اين مواد به حرارت ، نور و PH محيط بالاست ؛ مثلاً با افزودن جوش شيرين به غذا، ويتامين موجود در اين مواد غير فعال مي شود. از اين رو بهتر است ميوه ها و سبزيجات را تازه مصرف کنيد.
روغن سويا ، آفتابگردان ، جوانه گندم و ساير روغن هاي گياهي، غني ترين منابع ويتامين E هستند. ويتامين هاي E نسبت به شرايط طبخ مقاومت بيشتري دارند. "
ساير مواد غذايي موثر براي کاهش اثرات مخرب آلودگي هوا بر بدن به شرح زير است.
روي يک از اين مواد موثر است. انواع گوشت و غلات به خصوص غلات سبوس دار منابع سرشار از روي هستند.
مردم ايران از دير باز با مشکل کمبود روي در بدن خود مواجه بودند که يکي از مهم ترين اين عوامل اسيد فيتيک ( فيتات ) موجود در غلات است.
نکته مهمي که در هنگام مصرف غلات بايد در نظر داشته باشيم ، اين است که وقتي از غلات براي تهيه نان استفاده مي کنيم، حتماً مي بايست عمل تخمير خمير نان بدون دخالت جوش شيرين انجام شده باشد.
زيرا بطور طبيعي آنزيمي به نام فيتاز در غلات موجود است که بر اثر عمل تخمير خمير نان فعال مي شود و اسيد فتيک را تجزيه مي کند. اگر تخمير صورت نگيرد، فيتاز فعال نمي شود ، در نتيجه اسيد فيتيک با روي ترکيب شده و فيتات روي را تشکيل مي دهد. در اين صورت روي جذب نمي شود و سيستم ايمني بدن دچار مشکل خواهد شد.
همانطور که اشاره شد شير و لبنيات نيز عوارض ناشي از آلودگي هوا را بر دستگاه گوارش کاهش مي دهند.
وجود ماده اي به نام پکتين در سيب، سرب را به طور کامل از بدن دفع مي کند و هر قدر مصرف سيب در طول روز بيشتر باشد، براي کاهش عوارض آلودگي هوا بهتر است. ساير منابع غني از پکتين عبارتند از : مرکبات مثل پرتقال و ليمو و گريپ فروت - توت فرنگي – هويج و غلات سبوس دار.
کلام آخر اينکه اگر در شهرهاي پر جمعيت و آلوده زندگي مي کنيد، از خوردن مواد غذايي زير براي حفظ تندرستي غفلت نکنيد تا از اين مهلکه جان سالم به در بريد :
1- حداقل روزانه دو ليوان شير
2- حداقل 400 گرم سبزي و ميوه تازه در طي روز
3- غلات سبوس دار
4- حداقل يک سيب در طول روز