- اكسيدهاي گوگرد دي و تري اكسيد گوگرد دو اكسيد اصلي گوگرد در جو هستند. دي اكسيد گوگرد، گازي غيرقابل اشتعال، غيرقابل انفجار و بدون رنگ است كه مزه آن در غلظت*هاي ppm 1-3/0 در هوا حس مي*شود. در غلظت*هاي بالاتر از ppm 3/0 بوي تند و تحريك كننده*اي دارد. بخشي از دي اكسيد گوگرد به تري اكسيدگوگرد يا اسيدسولفوريك تبديل شده و توسط واكنش*هاي فتوشيميايي يا فرآيندهاي كاتاليستي در جو، نمك*هاي سولفات به وجود مي*آورد. دي اكسيد گوگرد و رطوبت تشكيل اسيدسولفوريك مي*دهند. اكسيدهاي گوگرد همراه با ذرات معلق و رطوبت، به عنوان آلودگی هوا بيشترين اثرات تخريبي را در جو دارند. متأسفانه تفكيك اثرات دي*اكسيدگوگرد به تنهايي بسيار مشكل است. شرح مختصر اثر تركيبات گوگرد در بخش بعدي آمده است. اثر تركيبات گوگرد روي قابليت ديد و مواد همانطور كه در بخش 1-5- الف شرح داده شد، ذرات بسيار ريز در آتمسفر محدوده ديد را به دليل پراكندگي و جذب نور، كاهش مي*دهند. از آنجايي كه آئروسل*هاي اسيد سولفوريك و ساير سولفات*ها، 5 تا20 درصد ذرات معلق هواي شهرها را تشكيل مي*دهند، در كاهش ديد سهم قابل توجهي دارند. تحقيقات [36] نشان مي*دهد كه بسياري از تيرگي* جوي نتيجه واكنش*هاي فتوشيميايي بين2SO ، ذرات معلق، اكسيدهاي نيتروژن و هيدروكربن*ها در هوا مي*باشد. در اندازه*گيري*هاي آزمايشگاهي، مخلوط NOX و بسياري از هيدروكربن*هاي معمولي هنگامي كه تحت تابش نور قرار مي*گيرند، يا آئروسل* ايجاد نمي*شود ياتولید آن کم است. با اين وجود هنگامي كه مخلوط تركيبات آلي اولفيني، 2NO و 2SO تحت اثر تابش خورشيد قرار مي*گيرند، آئروسل*ها به طور قابل ملاحظه*اي تشكيل مي*شوند. يكي از تركيبات عمده*اي كه چنين واكنش*هاي فتوشيميايي پيچيده*اي را بوجود مي*آورد، ميست اسيد سولفوريك است كه پراكنده كننده نور مي*باشد. شكل (1-9): محاسبه قابليت رويت برحسب مايل در غلظت*هاي مختلف دي*اكسيدگوگرد و در رطوبت*هاي نسبي مختلف در شهر نيويورك اندازه*گيري*ها نشان مي*دهد كه بخش عمده سولفات در هواي شهرها داراي اندازه مؤثر كمتر از m2 ودارای حداكثر توزيع در دامنه m 9/0-2/0 مي*باشند. از آنجايي كه محدوده طول موج قابل رويت طيف الكترومگنتيك تقريباً m 8/0-4/0 است، حضور آئروسل*ها در اين محدوده مي*تواند قابليت ديد را كاهش دهد. شكل 1-9 تأثير 2SO و رطوبت نسبي را روي محدوده قابل رويت نشان مي*دهد. گرچه به صورت اختصاصي نشان داده نشده، اما همراه شدن افزايش غلظت 2SO و افزايش رطوبت نسبي منجر به افزايش غلظت آئروسل*ها مي*شود. همین امر علت كاهش دامنه ديد نشان*داده شده در شكل مي*باشد. غلظتSO2 در هواي شهرها، نوعاً ppm 2/0-01/0 است كه ناحيه هاشور زده در شكل 1-9 مي*باشد. براي SO2 در غلظت*هاي بالاتر از ppm1/0 ، حد قابل رويت جالب توجه مي*شود. پيش*بيني*ها نشان مي*دهند كه غلظت ppm 1/0 دي*اكسيدگوگرد با رطوبت نسبي 50 درصد قابليت رويت را تا حدودmi 5 كاهش مي*دهد [36]، كه در شكل 9-1نيز نشان داده شده است. در سال 1993، U.S.EPA گزارش داد كه كاهش قابليت ديد در جنوب غربي ايالات متحده 20 تا 40 درصد مربوط به عوامل طبيعي و60 تا80 درصد مربوط به گازها و ذرات ناشي از فعاليت*هاي انساني است. در جنوب غربي آمريكا منابع انساني نزديك به 70 تا 90 درصد عامل كاهش قابليت دید شناخته شده*اند[37]. در مناطق واقع در جنوب شرقي آمريكا نظير كوه*هاي اسموكي پارك ملي، علت كاهش ديد مربوط به پراكندگي رايلي (10%)، سولفات*ها (70%)، نيترات*ها (7%)، آئروسل*هاي آلي (17%)، خاك (4%) و كربن 4%) مي*باشد و باعث شده است كه ميانگين ساليانه قابليت ديد به km35 (mi22) برسد. كاهش انتشار دي*اكسيدگوگرد و اكسيدهاي نيتروژن براساس مصوبه هوای پاك در سال 1990، پروژه*اي در زمينه افزايش ميانگين ساليانه قابليت ديد در نواحي جنوب غربي به ميزان km 9 (mi6) تا سال 2010 مي*باشد. مقررات موثر در میزان اين انتشارات در فصل دوم شرح داده شده است. بايد توجه داشت كه وقتي قابليت ديد به كمتر از mi 5 برسد، ميزان نشست و برخاست هواپيماها در فرودگاه*هاي بزرگ بايد كاهش يابد. تركيبات گوگرد مسئول تخريب عمده اشياء هستند. متأسفانه تعيين سهم نسبي هر يك از آلاينده*ها به تنهايي براي ارزيابي دقيق آنها، مشكل است. مشاهدات نشان مي*دهد كه غلظت*هاي ppm 2-1 از 2SO در آتمسفر سبب افزايش 50 تا 100 درصدي زمان خشك شدن لايه*هاي رنگ*هايی خاص مي*شود و غلظت*هاي بالاتر 2SO ، مثلاً ppm 10-7 زمان خشك شدن را به دو تا سه روز مي*رساند. هنگامي كه سطوح رنگ شده در مجاورت 2SO خشك مي*شوند، سطح نهايي اغلب دوام كمتري خواهد داشت. به نظر مي*رسد اكسيدهاي گوگرد روي رنگ*هاي سخت و خشك بي*اثر يا داراي اثر كمي باشند. رنگ*هايي كه داراي نمك*هاي فلزي هستند با S2H واكنش مي*دهند. انواع جديد رنگها مقاومت بيشتری در مقابل S2H دارند. اكسيد هاي گوگرد عموماً خوردگي فلزي را به وسيله تشكيل اسيدسولفوريك يا در جو و يا روي سطوح فلزي، تشديد مي*كنند. بسته به نوع فلزي كه در معرض آلودگي قرار مي*گيرد و طول مدت مجاورت، ميزان خوردگي در هواي شهري از 5/1 تا 5 برابر محيط زيست روستايي است [36]. كاهش دي*اكسيد گوگرد در پيتسبورگ به ميزان يك سوم يعني از 15/0 به ppm05/0 در يك دوره زماني از 1926 تا 1960 باعث كاهش خوردگي فلز روي تا ميزان يك چهارم شد. مهمترين آلاينده مخربي كه باعث خوردگي فلزات مي*شود، دي اكسيد گوگرد است. اغلب، دما و رطوبت نسبي به طور قابل توجهي در ميزان خوردگي موثر هستند. آلومينيوم در مقابل 2SO تا اندازه*اي مقاوم است. در هر حال، در رطوبت*هاي نسبي بيش از 70 درصد، ميزان خوردگي تا حد زيادي افزايش مي*يابد [38]. انجمن آمريكايي سنجش مواد(ASTM) براساس نتایج مطالعات طولاني مدت ،اثرات آتمسفري بر روي قدرت كشش*پذيري آلومينيوم را گزارش كرده است [39]. در مناطق روستايي قدرت كشش*پذيري ظرف مدت 20 سال 1 درصد كاهش داشته اما در هواي مناطق صنعتي 14 تا 17 درصد طي همان مدت كاهش نشان داده است. اطلاعات گسترده كتابخانه*اي در مورد خوردگي فلزات بر اثر شرايط مختلف آتمسفري در اوايل دهه 1960، وجود دارد [40]. اسيدهاي سولفورو و سولفوريك قادر به حمله به مواد مختلف ساختماني نظير سنگ آهك، مرمر، سفال*هاي سقف و ساروج هستند. بدين معني كه سولفات*هاي نسبتاً محلول تشكيل شده و سپس توسط باران شسته مي*شوند. منسوجاتي كه از نايلون ساخته* شده*اند خصوصاً شيلنگ*هاي نايلوني در برابر آلاينده*هاي جوي حساس هستند. ضعيف بودن اين مواد در برابر 2SO يا آئروسل*هاي اسيدسولفوريك كاملاً آشكار است.