سرب و سایر فلزات


سرب تنها فلزی است که در حال حاضر در فهرست آلاینده*های اصلی قرار دارد. سرب فلزی خاکستری – سفید با نقطه ذوب پایین، نرم، قابل انعطاف، شکل*پذیر، مقاوم در مقابل خوردگی و دارای هدایت الکتریکی نسبتاً ضعیف است. بدین دلیل، سرب از 2000 سال پیش از میلاد مسیح توسط فنقی*ها مورد استفاده قرار می*گرفت. این عنصر در رنگ*ها، لوله*کشی*ها، سقف منازل، محفظه*های ذخیره برای موادخورنده، پوشش*های محافظ در مقابل پرتوافشانی، در باطری*های سرب-اسید و در ترکیبات آلی سرب*دار به عنوان افزودنی*های بنزین جهت کاهش ضربه و افزایش عدد اکتان، کاربرد دارد. نخستین استفاده از سرب در این قرن استفاده از آن به عنوان افزودنی به صورت تترا اتیل سرب و تترا متیل سرب به بنزین است. به دلیل کاربرد آن طی مدت 4000 سال، غلظت*های جزئی از سرب را می توان در سراسر دنیا یافت . مثلاً در مناطق دوردست در قطب شمال (جای گرفته در میان یخ*ها)، در دامنه کوه*ها، در خاک و در آب دیده شده است. منابع انتشار سرب که باعث تراکم آن در آتمسفر می*گردند شامل منابع صنعتی، منابع متحرک، فرسایش خاک*های سطحی زمین و رسوب رنگ*های حاوی سرب بر روی خاک و به دنبال آن انتشار غبار فرار (به دلیل باد، ساختمان سازی و سایر ابزارهای مکانیکی فرسایش خاک) است. علی*رغم اینکه استفاده از سرب در سه تا از پنج منبع فوق*الذکر ممنوع شده است (رنگدانه در رنگ*سازی، بنزین خودروها و جوش*کاری)، بسیاری از سطوح رنگ شده موجود و لوله*های جوشکاری شده هنوز هم حاوی سرب هستند و به عنوان منابعی با توان بالقوه انتشار سرب در محیط*زیست محسوب می*شوند.
در اسناد مربوط به معیارهای کیفیت هوا در مورد سرب قید شده است که "از مراجع گسترده وقابل دسترسی چنین استنباط می*شود که... اثرات بیولوژیکی دائمی در ارتباط با طیف وسیعی از مجاورت با سرب وجود دارد". در مقادیر کم، تغییرات بیوشیمیایی شروع می*شود و اثر آن بر روی فعالیت*های آنزیمی در بیوسنتز است که در عملیات فیزیولوژیکی عادی اندام*های بدن اهمیت دارد. درغلظت*های بالا آغاز تأثیرگذاری بر سیستم عصبی بوده و می*تواند ضمن مختل کردن عمل تولید مثل، عملیات ایمن سازی بدن را تضعیف نماید. در موردی که مجاورت با مقادیر بالای سرب مطرح باشد، اختلال در سیستم عصبی و ایمنی بدن می*تواند منجر به مسمومیت سرب، عقب *ماندگی ذهنی دائمی و حتی مرگ شود. به طور کلی، شدت تأثیر سرب در ابتدا ، مربوط به غلظت آن در جریان خون می شود. براساس اینکه حداکثر غلظت قابل اطمینان سرب در جریان خون 30 میکروگرم در هر دسی لیتر خون است، در سال 1978 استاندارد ملی کیفیت هوا برای سرب 1.5 میکروگرم بر متر مکعب(میانگین سه ماهه) تعیین و مورد تصویب قرار گرفت. همینطور اثراتی منفی بر روی پیشرفت رفتارهای عصبی بعد از تولد دارد. اگرچه استاندارد تدوین شده تا کنون تغییر نیافته است، اما بعد از سال 1970 تا کنون در آمریکا، انتشار سرب در محیط*زیست به طور قابل توجهی کاهش یافته و این به دلیل ممنوعیت استفاده از بنزین سرب دار است.
اگرچه سرب تنها فلزی است که جزء آلاینده*های اصلی هوا به شماره آمده است ولی این فلز با تعداد دیگری از فلزات در بخش سوم از قانون هوای پاک مصوب 1990، به عنوان آلاینده*های خطرناک هوا طبقه*بندی شده است. ترکیبات حاوی فلزاتی نظیر آنتیمون، کادمیوم، کرم، منگنز و نیکل، همینطور عناصری چون آرسینک، کبالت و سلنیوم در فهرست 189 تایی ترکیبات سمی قرار دارند که باید حداکثر فناوری*های موجود برای کنترل آنها به کار گرفته شود.

+ مصطفی کلهر ; ۱۱:٥۳ ‎ب.ظ ; دوشنبه ٢٤ خرداد ۱۳۸٩
نظرات ( )

فیلترالکترواستاتیک


فیلترالکترواستاتیک یا نشست*دهنده الکترواستاتیک دستگاهی است که با ایجاد یک میدان الکتریکی، ذرات موجود در گاز(عموما هوا) را از آن جدا می*سازد. مزیت برتر این فیلتر نسبت به بقیه فیلترها این است که افت فشار کمتری در مسیر جریان هوا ایجاد می*کند. همچنین برای جداسازی ذرات کمتر از یک میکرون که فیلترهای دیگر بازده جداسازی پایینی دارند استفاده از این فیلتر مناسب می*باشد. این فیلتر طی دو مرحله عمل جداسازی ذرات را انجام می*دهد. در مرحله اول ذرات معلق در هوا پس از عبور از کرونای تخلیه که ناحیه کوچکی در فیلتر است و با نور بنفش مشخص می*شود باردار می*شوند.در مرحله دوم این ذرات که به بار اشباع خود رسیده*اند توسط یک میدان*الکتریکی قوی از جریان هوا جدا گردیده و بسوی یک الکترود که جهت خنثی*سازی بار این ذرات بکار می*رود حرکت کرده و در آنجا با از دست دادن بار خود بر روی یک بستر مناسب ته*نشین می*شوند. بازدهی این فیلترها به دو عامل مدت زمانی که جریان هوا از ناحیه جداسازی عبور می*کند و مدت زمانی که ذره باردار به الکترود بیرونی می*رسد بستگی دارد. با توجه به بررسی*ها و آزمایش*های انجام شده با استفاده از یک فیلتر الکترواستاتیک ساده می*توان هشتاد درصد از ذرات دوده خروجی از اگزوز خودروها را جداسازی کرد