طبیعت کلی مسائل آلودگی هوا زندگی شهری و مصرف انرژی و آلودگی هوا طبیعت کلی مسائل آلودگی هوا تنها مقادیر محدودی منابع هوا، زمین و آب موجود است و با افزایش جمعیت بخش قابل دسترسی این منابع برای هر فرد کاهش می*یابد. تا سال 1900 جمعیت جهان به 7/1 میلیارد نفر افزایش یافت. در 1974 جمعیت دنیا به 9/3 میلیارد نفر رسید و به شکل شگفت*انگیزی تا 6/5 میلیارد نفر در سال 1993 رشد نمود به طوری که رشد سالیانه جمعیت 6/1 درصد پیش*بینی می*شد. جمعیت ایالات متحده نیز چنین روندی را دنبال کرده است. به علاوه پیشرفت فناوری در زمینه کشاورزی به طور قابل توجهی میزان اشتغال را در مناطق روستایی کاهش داده است. امروزه درکشورهای پیشرفته، دو سوم جمعیت در نقاط شهری زندگی می*کنندکه حدود یک درصد زمین را در اختیار دارند. رشد حومه شهرها و وجود بزرگراه*ها این امکان را به وجود آورده تا افراد بیشتری به مسافت*های دورتر مسافرت کنند و لذا شهرهای ما سریع*تر به هم پیوند خورده*اند. از اینرو افزایش جمعیت با استاندارد بالایی از زندگی همراه و منجر به شدت انتشار و تجمع آلاینده*های هوا در یک منطقه شده است. برای کشورهای پیشرفته یا در حال توسعه بین سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP) و سرانه مصرف انرژی همبستگی نزدیکی وجود دارد. این موضوع را داده های اخیر درباره برخی کشورهای منتخب، مندرج در جدول 1-1، نشان می*دهد. این مقادیر، مربوط به پیش*بینی*های 1991-1989 می*باشد. این اطلاعات نشان می*دهد که مقدار کالا و خدمات مورد استفاده توسط یک شهروند، به مقدار انرژی مصرف شده توسط وی بستگی دارد (مستقیم یا غیرمستقیم). به عبارت دیگر دسترسی و استفاده از انرژی برای یک زندگی با استاندارد بالا، ضروری است. از نظر تاریخی افزایش مصرف انرژی اغلب موجب افزایش انتشار آلاینده*ها به محیط زیست شده است. توان ما برای حفظ یک محیط زیست پایدار برای آینده، به*وضوح، بستگی به موفقیت کوشش*های ما در سراسر جهان درجهت کاهش نیازمندی*های انرژی برای تولید محصولاتی دارد که برای لذت بردن و یافتن محصولات جدید است. بهبود وسایل کاهش یا حذف انتشار آلاینده*ها از منابع انرژی نیز کوششی در این راستا می*باشد. در گذشته، آلوده کننده*های صنعتی، کشاورزی و ویژه*، رها کردن زایدات را در آتمسفر بیش از کنترل آنها اقتصادی می*دانستند. به طور کلی، سازمان یا فعالیتی که سبب ایجاد آلودگی می*شود*، نتایج آلودگی را بر عهده نمی*گیرد. همچنین آنهائیکه از کاهش آلودگی هوا به دلیل نصب دستگاه*های کنترل سود می*برند، به طور مستقیم هزینه تجهیزات را به عهده نمی*گیرند. از دهه 1960 در ایالات متحده، با فزونی یافتن رابطه مردم با مسائل زیست محیطی، هوا به عنوان یک منبع جدول 1-1: مقایسه مصرف انرژی در برخی کشورها کشور تولید ناخالص داخلی (/capitaدلار) مصرف انرژی تجاری (/capitaمیلیون Btu) انرژی/GDP زئیر چین هندوستان شیلی روسیه عربستان سعودی انگلستان فرانسه کانادا آمریکا ژاپن 180 370 380 2500 3220 5800 15900 18300 19400 19500 29774 2 26 9 34 191 168 139 104 281 273 111 90 14 42 73 17 35 114 176 69 71 268 براساس پیش*بینی*ها از 1989 تا 1991 موجود در قلمرو عمومی مورد توجه قرار گرفت. در نتیجه، آلودگی هوا یک مسئله عمومی تلقی گردید، نه تنها برای آنهایی که آلودگی را به محیط تخلیه می*کنند بلکه برای آنهایی که نتیجه این تخلیه را تحمل می*نمایند. بسیاری از کشورها چنین تحولی را تجربه کرده*اند. کنترل منطقی آلودگی هوا بر چهار فرضیه اساسی استوار است: 1- هوا در محدوده عمومی است. اگر با آلودگی هوا به عنوان یک مسئله عمومی رفتار شود، چنین فرضی ضروری است؛ نه تنها برای آنهایی که آلودگی را به محیط تخلیه می*کنند بلکه برای آنانی که آن را به عنوان نتیجه کار تحمل می*کنند. 2- آلودگی هوا یک همراه اجتناب*ناپذیر زندگی مدرن است. جدالی بین مبانی اقتصادی و بیولوژیکی وجود دارد، در گذشته این جدال تنها پس از وقوع حوادث مربوط به آلودگی هوا شناخته می*شد. یک توسعه نظام*مند و پیوسته در سیاست*ها و برنامه*های حفظ کیفیت هوا جهت اجرای عملیات بیولوژیکی بنیادی، ضروری است. 3- آگاهی*های علمی برای شکل دادن به سیاست عمومی باید به کار رود و ادامه یابد. تا وقتی اطلاعات در مورد منابع و اثرات آلودگی هوا گسترده است، کامل شدن آنها دور از دسترس است. کار زیادی برای توسعه موثر سیاست**های کنترل باید انجام شود، از جمله جلوگیری از آلودگی و به حداقل رساندن آن، بهبود مداوم و کاربرد دستگاه*ها و فناوری*های کنترل. با این وجود، اطلاعات کافی برای*کاهش بیشتر انتشار آلاینده*های هوا قابل دستیابی است. روش*های کاهش آلودگی هوا نباید آلودگی را در سایر بخش*ها افزایش دهد. روش*های کنترل برای کاهش آلودگی هوا، آب یا زمین اغلب باعث انتقال آلودگی یا آلاینده*های ثانویه به سایر محیط*ها می*گردد. برای مثال، حذف دی*اکسیدگوگرد از جریان گاز یک نیروگاه ذغال* سنگ به وسیله گاز شو*های مرطوب مقدار زیادی مایع یا لجن تولید می*کند که باید دفع گردد. در یک روش مشابه، عریان*سازی[1] مواد آلی از آب زیرزمینی آلوده شده می*تواند موجب انتشار ترکیبات آلی سمی به هوا شود. چنین روش*هایی نمی*توانند راه حل واقعی برای آلودگی باشند و نیاز به بررسی زیاد دارد تا اطمینان حاصل شود که انتقال به محیط*های مختلف به راحتی انجام نشده بلکه تخریب یا تبدیل آلاینده به فرم*های کمتر آلوده صورت می*پذیرد. -------------------------------------------------------------------------------- [1] - Stripping