وقایع آلودگی هوا مرگ غیرقابل انتظار و برونشیت وقایع آلودگی هوا گرچه اعمال محدودیت در مورد آلودگی هوا از سال 1272 میلادی آغاز گردیده، مسائل عمده آلودگی هوا با توجه به تاریخ بشر، در سال*های اخیر (برای مثال اواخر قرن نوزدهم و قرن بیستم) به صورت مستند در آمده است. در هنگام ایجاد پدیده مه[1] در لندن که در سال 1873 رخ داد، 268 نفر مرگ غیرقابل انتظار بر اثر بیماری*های ریوی گزارش شد. در دسامبر 1930 در یک بخش کاملاً صنعتی در دره میوز[2] در بلژیک، حاکم شدن سه روز مه شدید در منطقه، باعث بیماری چند صد نفر شد و 60 نفر نیز جان سپردند که این تعداد ده برابر تعداد روزهای عادی بود. در طول یک دوره 9 روزه مه قوی در ژانویه 1931، 592 نفر در منچستر و منطقه سالفورد[3] انگلستان از بین رفتند که افزایش قابل توجهی را در میزان مرگ و میر منطقه نشان می*داد. در 1948 در دونورآ[4]، پنسیلوانیا، درشهری کوچک که کارخانجات مواد شیمیایی و فولاد آن را احاطه کرده بودند، طی مدت چهار روز مه ایجاد شده، نیمی از 14000 نفر ساکنین این شهر را بیمار کرده و جان20 نفر ازآنها را گرفت. ده سال پس از آن ساکنینی که در طی آن دوره بیمار شده بودند، آمادگی بیشتری برای ابتلا به بیماریها و مرگ در سنین پایین نسبت به سایر ساکنین شهر داشتند. پس از این رویداد، واقعه مه عظیم لندن در سال 1952 روی داد که پتانسیل بدشگونی آلودگی هوا را به طور کامل نشان داد. دوره ایجاد مه از 5 دسامبر تا 8 دسامبر بود و 10 روز پس از آن ملاحظه شد که کل تعداد مرگ و میر در لندن در طول آندوره متجاوز از 4000 نفر بوده است. آمارها نشان دادند که بیشتر کسانی که به طور غیرمنتظره از بین رفتند آنهایی بودند که سابقه بیماری*های برونشیت، آمفیزم یا مشکلات قلبی داشته و یا افرادی بودند که در گروه آسیب*پذیر قرار می*گرفتند. در ژانویه 1956 در لندن، 1000 مرگ و میر اضافی بر اثر طولانی شدن پدیده مه اتفاق افتاد. در همان سال پارلمان انگلستان قانون هوای پاک را تصویب کرد و بریتانیا بر روی برنامه کاهش سوزاندن ذغال سنگ نرم متمرکز شد. اکنون این شناخت بوجود آمده است که پدیده*های مه که وقایع آلودگی هوا را شکل داده*اند، حاوی آلاینده*هایی بوده*اند که تیرگی یا شرایط مه آلود را تشدید می*کرده*اند. ویژگی توأم شدن دود و مه باعث بروز این وقایع تاریخی شده *است. این پدیده دود- مه[5] نامیده می*شود. هنگامی*که هیدروکربن*ها، اکسیدهای نیتروژن و نور آفتاب حضور داشته باشند، این وقایع شدیدتر رخ خواهد داد، زیرا مه*– دود شیمیایی بروز می*نماید. وجود شرایط ایجاد مه*- دود در لوس*آنجلس، نیویورک، شیکاگو، مکزیکوسیتی و سایر مناطق شهری بزرگ در دنیا به طور گسترده*ای توجه همگان را جلب کرده*است. گرچه از 30 سال پیش تا کنون وقایع مشابهی در ایالات متحده گزارش نشده است، اما هنوز هم مناطقی وجود دارند که در زمان*هایی از سال کیفیت هوا غیرقابل قبول می*باشد. در 1995 در ایالات متحده شهرهای کوچک و بزرگ و کلان*شهرهایی وجود داشتند که استانداردهای ملی کیفیت هوا برای برخی آلاینده*های هوا در آنها رعایت نشده بود. این مناطق شامل 77 ناحیه برای ازون، 36 ناحیه برای منواکسیدکربن، 82 ناحیه برای ذرات معلق، 43 ناحیه برای دی اکسید گوگرد، 11 ناحیه برای سرب و یک ناحیه برای دی*اکسید نیتروژن بود.غلظت ازون در ساحل جنوبی کالیفرنیا (منطقه لوس آنجلس) بیش از استاندارد ازون بود به طوری که طی 143 روز از سال1992، غلظت های بیش از 3/0 قسمت در میلیون حجمی (ppm) در مقایسه با استاندارد کیفی هوا یعنی ppm 12/0 مشاهده شد. از جنبه مثبت، تعداد دفعاتی که میزان ازون در آن منطقه از حد مجاز بیشتر شده*بود به طور فزاینده*ای کاهش و به 83 بار در 1996 رسید*که حد بالای غلظت ppm 26/0 بود. (برای دریافت اطلاعات جاری کیفیت هوا درمورد "کیفیت هوای ناحیه ساحلی جنوب" به سایت 404 کنید). استفاده نابجا از منابع هوا در سراسر جهان قابل مشاهده است. به دلیل گسترش سریع صنعت و جمعیت شهرنشین، آلودگی هوای شهرها در آمریکای لاتین و کارائیب به مشکلی فزاینده تبدیل شده است. در مناطقی چون سان پائولو[6] برزیل؛ سانتیاگو شیلی؛ و مکزیکوسیتی مکزیک، کیفیت هوا از حدود استانداردها تجاوز می*کند. در این مناطق و طی سال*های 1987-1983 غلظت از 6 برابر استاندارد رهنمود[7] سازمان جهانی بهداشت (WHO) برای ذرات معلق (میانگین هندسی سالیانه 3µg/m90-60 ) نیز تجاوز کرد. مشابه همین وضعیت، غلظت ذرات معلق در شهر اَمان در اردن بود که به 2 تا 3 برابر رهنمود WHO رسید. در 307 روز از سال 1991 غلظت ازون در مکزیکوسیتی متجاوز از استاندارد مکزیکو (ppm 11/0) بوده است. در مارس 1992، غلظت اوزن در مکزیکوسیتی به ppm475/0، یعنی نزدیک به چهار برابر حد استاندارد رسید. گسترش مداوم ساخت ترکیبات شیمیایی موجب تأکید بیشتر بر روی جابجایی مطمئن مواد سمی موجود در گازهای منتشره از فرآیند در طول ساخت یا در هنگام وقوع حوادث احتمالی و رها شدن آنها به محیط در سطح جهانی شده است. یکی از این وقایع، رها شدن ترکیبات سمی بر اثر حادثه مربوط به بوپال[8] هندوستان است که در*طی آن بخار متیل*ایزوسیانات آزاد شده و منجر به*مرگ 2000 نفر گردید. -------------------------------------------------------------------------------- [1] - Fog [2] - Meuse Valley [3] - Salford [4] - Donora [5] - Smog [6] - SanPaulo [7] - guideline [8] - Bhopal