موضوع: آشنایی با آلودگی هوا و صوت

هوا با کاهش اکسیژن در خون رسانی به چشم، میزان بینایی را کاهش می*دهد.
آلودگی هوا به دلیل افزایش میزان گاز منواکسید کربن سبب تاری دید و بروز سرگیجه می*شود. آلودگی هوا پس از بروز تاری دید و عدم درمان، می*تواند سبب تیره دیدن اجسام و محیط شود، به گونه*ای که معمولا مبتلایان محیط اطراف خود را خاکستری و یا تاریک*تر می*بینند.


قدرت چسبندگی منواکسیدکربن به گلبول*های سرخ ‪ ۲۰۰‬برابر بیشتر از اکسیژن است و شش ساعت زمان می*برد تا از خون خارج شود، اما با اکسیژن خالص ‪ ۳۰‬دقیقه طول می*کشد تا منواکسید کربن از خون خارج شود. ذرات موجود در هوای آلوده همچون سرب نیز با غلظت ‪۶۰‬ میکروگرم در دسی*لیتر پلاسما سبب افزایش ورم مغز می*شود که سردرد، کاهش دید، کم خونی و افسردگی از علائم مسمومیت با آن است. ذرات موجود در هوا با ایجاد تغییرات PH(اسیدیته) محیط چشم را مقداری اسیدی می*کند و سبب ایجاد سوزش، قرمزی و اشک ریزش در افراد می*شود.

این علائم در موتورسواران ‪ ۲۰‬برابر بیشتر از دیگران است. آلودگی هوا در بیمارانی که التهاب سطحی قرنیه دارند و مبتلایان به التهاب لبه پلک، سبب شدت یافتن بیماری*شان می*شود. میلان گفت: آثار آلودگی هوا و بروز علائمی همچون خارش، سوزش، اشک ریزش و قرمزی لبه پلک در اطفال به دلیل حساس بودن چشم*های*شان و در افراد بالای ‪۵۰‬ سال به دلیل ضعف بدن، بیشتر است.
کاهش تردد در مناطق پر ترافیک و آلوده، عدم استفاده از موتورسیکلت برای تردد در شهر و استفاده از عینک*های پوشاننده چشم در کاهش میزان تاثیر گذاری آلودگی هوا بر روی چشم موثر است. افزایش میزان مصرف مایعات، ویتامین*های آنتی*اکسیدان بخصوص ویتامین ‪ C‬و ریزمغذی روی و `فلاوینوئید` که در نارنج، انار و چای سرد به وفور وجود دارد، در کاهش میزان آلودگی هوا بر روی چشم موثر است. با این وجود افراد باید درصورت بروز علائمی همچون قرمزی، اشک ریزش و تاری دید حتما به پزشک مراجعه کنند تا از شدت یافتن بیماری*شان پیشگیری شود. برای درمان این افراد داروهایی همچون قطره*های چشمی ضد التهاب، ضد عفونی*کننده و داروهای رفع مسمومیت اعصاب مغز، تجویز می*شود.

تاثير الودگي هوا بر غلات
مقدار خسارات اقتصادی که آلودگی هوا به تولید غلات وارد ساخته *است، طی برنامه کار شبکه *ارزیابی افت غلات سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (NCLAN) اندازه گیری و برآورد شده *است. طبق این تحقیقات ، کاهش مقدار ازن به میزان 50 درصد موجب افزایش حاصلخیزی چهار نوع غله *اصلی (سویا ، ذرت ، گندم و بادام زمینی) می*شود. از این حاصلخیزی ، درآمدی به مبلغ 5 میلیون دلار بدست می*آید. روی هم رفته برآورده شده *است که *ازن حاصله *از سوزاندن مواد نفتی 5 تا 10 درصد از تولید غلات می*کاهد. اثر ازن حاصل از آلودگی هوا روی گیاهان به صورت زرد شدن برگ و فساد بافتها و کم شدن رشد گیاه و کاهش کیفیت محصول و حساسیت بیشتر گیاه در برابر تنشهای طبیعی ظاهر می*گردد.
آمار آسیب *دیدگی غلات
برعکس حالت نابودی جنگلها که *از دیر زمان در نقاط گوناگون و جداگانه *اتفاق می*افتاد، کاهش بازدهی غلات مسری به نظر می*رسد. در تجزیه و تحلیلهای اقتصادی ، افت سالانه محصول غلات در ایالات متحده *امریکا بیش از 100 میلیون دلار برآورد شده *است. این مقدار قابل ملاحظه ، در واقع می*تواند اعلام خطر جهانی تلقی شود. در این تحقیقات آمده *است: تا این تاریخ نیز ، آلودگی هوا از جنگلها و غلات آمریکا ، تاوان سنگینی گرفته و خسارات آن هنوز رو به *افزایش است. اگر رهاسازی گازهای آلوده کننده *از سطح زمین به هوا مهار نشود، در شرایط فعلی و با مقررات جاری ، تصور می*رود مقدار غلظت اکسید نیتروژن حاصله *از کار تأسیسات تولید نیرو ، برق حرارتی و بخاری تا سال 2030 میلادی دو برابر می*گردد.

تاثير الودگي هوا بر انسان
انسان وقتی در معرض هوایی باشد که در آن ، مقادیر قابل توجهی دی *اکسید گوگرد وجود د اشته باشد، مبتلا به بیماریهای تنفسی می*گردد و زمانی که در معرض دمای زیادی واقع شود، بینایی*اش تاحت تأثیر قرار می*گیرد. میزان مرگ و میر کسانی که در معرض هوای آلوده به دی* اکسید گوگرد بوده و به بیماریهای قلبی یا ریوی دچار شده*اند، روز به روز افزایش می*یابد. در نتیجه *احتراق ناقص سوخت در موتورهای بنزینی ، کارخانه*ها و غیره ، مونواکسید کربن (CO) در هوا منتشر می*شود. وقتی هوای حاوی گاز CO را استنشاق کنیم ، گاز CO با هموگلوبین خون ترکیب شده و جلو بافت گلبول*ساز را می*گیرد.

بر اساس پژوهشهای انجام شده ، وقتی سطح اشباع هموگلوبین کربنی خون در حدود 20 % باشد، به قلب صدمه زده و به بافت خون*گیر زیان می*رساند. وقتی مقدار ماده یاد شده 10% باشد، سردرد عارض می*شود. وقتی سطح دی*اکسید نیتروژن موجود در هوا ، بالاتر از حد قابل قبول باشد، بیماریهای تنفسی در میان کودکان شایع می*شود. هنگامی *که *اکسیژن هوا بیش از 500 میلی گرم در متر مکعب و واکنش فوتو شیمیایی نیز در حد بالایی باشد، انسان دچار تنگی نفس می*گردد. جاری شدن آب از گلو یا چشمها از جمله مشکلات اساسی دیگری است که در چنین شرایطی مشاهده شده *است. بطور کلی آلودگی هوا باعث کاهش میزان بینایی می*گردد.

آلودگی هوا و راه های مقابله با آن
ا


کارشناسان و مجامع زیست محیطی در عرصه های جهانی به این نتیجه رسیده اند که در پیش گرفتن راه های موثر حمایت از محیط زیست و منابع طبیعی امری اجتناب ناپذیر و حیاتی است. رمز و کلید اصلی موفقیت در تثبیت اقلیم زمین ، کاهش مصرف سوخت های فسیلی است.

باتوجه به بحران هایی که در طی سده گذشته از طریق انتشار مواد آلوده کننده در محیط زیست بوجود آمده، مبارزه برای داشتن هوای تمیزتر در چند دهه اخیر همه گیر شده است و این مبارزه بصورت یک واقعیت بین المللی ظاهر گردیده، زیرا هوا مرزهای بین المللی را به رسمیت نمی شناسد و هیچ کس در مقابل تهاجم هوای آلوده ایمن نیست. در شرایط کنونی مساله اصلی به شهرهای عمده و پرجمعیت و مناطق شهری مربوط می شود.

کارشناسان و مجامع زیست محیطی در عرصه های جهانی به این نتیجه رسیده اند که در پیش گرفتن راه های موثر حمایت از محیط زیست و منابع طبیعی امری اجتناب ناپذیر و حیاتی است. رمز و کلید اصلی موفقیت در تثبیت اقلیم زمین ، کاهش مصرف سوخت های فسیلی است.

راه های مقابله با آلودگی هوا:
▪ از موثرترین راهکارهای کاهش آلودگی، کاهش آلودگی از مبدا است: ساخت و طراحی وسایل نقلیه موتوری که از حداقل سوخت استفاده کنند، چنانچه در کشور های پیشرفته این امر تحقق یافته و در صدد موفقیت های بیشتری نیز هستند. همانطور که می دانیم وسایل نقلیه موتوری در ایران نسبت به دیگر کشور ها از بالاترین مصرف سوخت برخوردار هستند.

▪ تبدیل سوخت خودروها به CNG در مقابل بنزین و نیز کاهش واردات بنزین .

▪ ارایه برنامه های آموزشی در رابطه با کاهش مصرف سوخت از طرق مختلف مانند آموزش تعمیر و نگهداری خودروها، الگوهای رانندگی و عوامل موثر بر میزان مصرف سوخت خودرو.

▪ استفاده از رسانه ها ی همگانی (رادیو، تلویزیون، مطبوعات و… ) و فعالیت های سازمان یافته برای آموزش و افزایش دانش در باره ی تهدیدهای آلوده کننده های هوا وایجاد آگاهی از اجرای قوانین برضد تمامی آلوده کننده ها بسیار مهم و ضروری است. این رسانه ها یکی از اولین ابزارهای ما برای ایجاد تغییر به شمار می آیند.

▪ به کودکانمان از همان سنین کودکی آموزش دهیم که استفاده از وسایط نقلیه همگانی ، دوچرخه یا پیاده طی کردن

▪ مسافت های کوتاه به سلامت هوا کمک می کند؛

▪ خارج کردن صنایع آلاینده از محدوده شهری؛

▪ از رده خارج کردن خودروهای قدیمی و فرسوده با حفظ حقوق صاحبان آن ها.

▪ استفاده از انرژی های تجدید پذیر که هم اکنون در نقاط مختلف دنیا از آن ها استفاده می شود از جمله انرژی خورشید ،باد، انرژی گرمایی اقیانوس ها ،انرژی امواج آب و انرژیجذر و مد اقیانوس ها ، بیوگاز (سوخت حاصل از تجزیه میکروبی ماده آلی در غیاب اکسیژن _ بیوگاز سوختی پاکیزه است که می شود از آن برایپخت و پز ،گرم کردن فضا و آب، روشنایی و حتی فراهم آوردن توان مکانیکی در ماشین آلات کشاورزی و …)

▪ درختان و گیاهان ریه زمین هستند و یک ضرورت اساسی برای بهداشت زیستی این سیاره. هرچند انسان هوا را از دی اکسید کربن پر می کند و لایه ی اوزون را با مواد شیمیایی ساخته خود نابود می کند، درختان سیستمی قوی برای تعدیل این تاثیرات ارایه می دهند. به همان اندازه که درخت جان تازه ای به جوّ می دهد، جنگل زدایی آن را نابود می سازد. از آن جا که یک درخت طی دویست سال دی اکسید کربن هوا را جذب و کربن را در چوب خود ذخیره می کند ، وقتی آن را خرد می کنیم و به صورت چوب و یا کاغذ می سوزانیم، کربن دویست ساله ی در بند خود را بصورت دی اکسید کربن آزاد می کند و در نتیجه تاثیر گلخانه ای را تشدید می کنیم. از این رو ما نیاز به کاشت درخت داریم و باید از قطع درختان خودداری کنیم، زیرا هر درخت در هرکجای دنیا گوهری است پربها. لایه ی اوزون و گازهای گلخانه ای مرز نمی شناسند، پس قطع هر درخت تاثیر جهانی برجای خواهد گذاشت.

PAH هیدروکربنهای پلی اروماتیک

ترکيبات پلي آروماتيک از مهمترين آلاينده*هاي محيط*زيست است که بيشتر از احتراق ناقص سوخت*هاي فسيلي توليد مي*شوند[1]. هيدروکربن*هاي پلي*آروماتيک بنا به وزن مولکولي آنها در آلايندة ذرات معلق قابل رديابي*اند.
هيدروكربن*هاي پلي آروماتيك داراي دو، يا چند حلقه متصل بوده كه به*صورت خطي، زاويه*دار، و يا خوشه*اي قرار گرفته*اند. اين تركيبات معمولاً بي بو و در حرارت محيط جامد می*باشند. هیدروکربن*های پلی آروماتیک در آب و حلال*هاي آلي نامحلول ولي در هيدروكربن*هاي آروماتيك سبك، محلول*اند[2].
حلاليت اين مواد با اضافه شدن تعداد حلقه*ها كم مي*شود و براي هيدروكربن*هاي با تعداد حلقة مساوي، تركيبي كه حلقه*هاي كناري آن بيشتر است داراي حلاليت بهتري نسبت به هيدروكربن*هاي خطي نظير خود است. ابتلا به سرطان ريه، پوست، مثانه، تومور ريه، و بروز ساير بيماري*ها در افرادي كه در معرض غلظت بالايي از بوده*اند، مشاهده شده است. سرطانزايي تركيبات مختلف با تست روي حيوانات به اثبات رسيده است[2].
مطالعات اپيدميولوژي افرادي كه در معرض مقادير زيادي از ذرات ناشي از احتراق قرار گرفته*اند نشان دهندة ارتباط مستقيم آلودگي ذرات معلق در هوا و سلامتي انسان است. مطالعات جمعيت*هايي كه به*علت حرفه*شان در معرض مواد منتشره از موتورهاي ديزلي قرار گرفته*اند ارتباط بين سرطان ريه و اين ترکيبات را نشان داده است[2].
ترکيبات PAH در هواي محيطي به شکل گازي، يا جذب شده در سطح ذرات هستند، که در هر دو حالت مي*توانند با تنفس در ريه*ها وارد شده و عامل ايجاد انواع بيماري*هاي بدخيم در انسان شوند. شاخص*ترین این ترکیبات شامل موارد زیر است[3]:

Acenaphtene
Acenaphtylene
Naphthalene
Anthracene
Phenantherene
Fluorene
Chrysene
Benzo[a]anthracene
Fluoranthene
Pyrene
fluoranthene Benzo[k]
Benzo[b]fluoranthene
Benzo[a]pyrene
Dibenzo[a,h]anthracene

تعریف آلودگی هوا
تعریف انجمن مهندسین آمریکا: آلودگی هوا عبارتست از حضور یک یا چند آلاینده در اتمسفر بیرونی مانند غبار، فیوم، گاز، بو، دود یا بخار در غلظت و زمانی معین، بهطوریکه به انسان، گیاه یا حیوانات صدمه بزند یا در رفاه و لذایذ زندگی انسان اختلال ایجاد کند.
تعریف موسسه استاندارد هند: آلودگی هوا عبارتست از حضور مواد در اتمسفر آزاد که معمولا ناشی از فعالیت انسان است. این مواد در غلظت و زمان معین تحت شرایط خاص در رفاه، بهداشت یا سلامتی انسان اختلال ایجاد میکنند.
تعریف موسسه پزشکی آمریکا: آلودگی هوا عبارتست از غلظت زیاد مواد خارجی در هوا که بر انسان اثر سوء گذاشته و سلامتی او را به خطر میاندازد. چون آلودگی هوا اصولا ناشی از صنعتی شدن سریع بعضی از کشورهای غربی است، بنابراین بعضی از کارشناسان، آلودگی هوا را ارمغان صنعتی شدن توصیف میکنند. همچنین آلودگی ناشی از اتومبیل را در شهرها به عنوان عامل بیماری رفاه و آسایش مطرح مینمایند [2].
آلودگی هوا باعث باران اسیدی، تخریب لایه ازن، مه دود فتوشیمیایی و سایر پدیدهها میشود. عمدهترین عامل افزایش آلودگی هوا در دهههای گذشته ، افزایش جمعیت جهانی بودهاست


1-1-2 منابع انتشار آلاینده های هوا
منابع انتشار آلودگی هوا طبق دستهبندی سازمان حفاظت محیطزیست آمریکا به دو دسته کلی منابع طبیعی و منابع انسانساخت تقسیم میشود که به شرح زیر است:
1-1-2-1 منابع طبیعی
منابع طبیعی آلودگی هوا از قبیل طوفانهای گرد و غبار، آتش*سوزی جنگلها، آتشفشانها، گرده گیاهان و نشت گاز طبیعی می*باشد و آلودگی ناشی از آنها یك پدیده دائمی است كه به علت گردش فرآیندهای طبیعی مقدارش كمابیش در سطح زمین ثابت است. مقدار آلودگی طبیعی در مقایسه با آلودگی انسانساخت خیلی بیشتر و قابل توجه می*باشد. اما در طبیعت چندین مكانیسم خودپالایی وجود دارد كه سطح زمین را برای حیات موجودات مناسب و قابل تحمل می*سازد. نقش انسان در كنترل آلودگی ناشی از منابع طبیعی خیلی كم است. اما انسان به وسیله بر هم زدن تعادل اكولوژیكی و طبیعی ناشی از آلودگی انسانساخت می*تواند وضع را بدتر نماید و به آلودگی طبیعی بیافزاید [4].
1-1-2-2 منابع انسانساخت
دستهبندی منابع انتشار انسانساخت توسط سازمان حفاظت محیطزیست آمریکا نیز به دو دسته منابع ساکن و منابع متحرک تقسیم میشوند:
منابع ساکن
منابع سطحی: زمینهای کشاورزی و مناطق مسکونی نمونهای از این منابع هستند.
منابع نقطهای: دودکشهای نیروگاهها، کارخانجات و زبالهسوزها نمونهای از این منابع هستند.
منابع متحرک
خودروهای درون جاده و بیرون جاده، حمل و نقل ریلی، هواپیما و شناورهای دریایی از جمله این منابع میباشند که در حین حرکت به دلیل احتراق، آلاینده به جو وارد میکنند.
1-1-3 فهرست انتشار
فهرست انتشار، لیست جامعی از منابع آلودگی هوا و برآوردی از میزان انتشار آنها در یک منطقه جغرافیایی (محلی، منطقهای، ملی) در بازه زمانی مشخص (سالیانه، فصلی، پیش بینی آینده و مدلسازی) است. هدف از توسعه فهرست انتشار، کمیسازی مقادیر آلایندگی تولیدی از منابع مختلف، شناسایی و اهمیتسنجی و مقایسه منابع مختلف برای آلایندگیهای گوناگون، تولید مقادیر اولیه مورد نیاز برای مدلهای پراکنش آلودگی هوا و مدلهای عددی فتوشیمیایی درشت یا ریز مقیاس و اجرا و اثرسنجی سناریوهای مختلف کاهش آلودگی هواست.
1-1-3-1 کاربرد فهرست انتشار
فهرست انتشار نقش اساسی در فعالیتهای مربوط به مدیریت آلودگی هوا ایفا میکند از جمله میتوان به این موارد اشاره کرد:
بعنوان ورودی مورد نیاز مدلهای انتقالی و شیمی اتمسفر استفاده میشود.
منابع آلاینده اصلی در منطقه شناسایی میشود و در جهت کاهش انتشار آلودگی میتوان اولویتبندی انجام گیرد.
در اتخاذ تصمیمگیریها و استانداردهای مناسب و پیشبینی میزان انتشار استفاده میشود.
میزان سهم منابع آلاینده مختلف در انتشار آلودگی معین میشود.

1-1-3-2 روش های فهرست انتشار
ازجمله روشهای فهرست انتشار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
روش بالا به پایین
ضریب انتشار
آنالیز سوخت
پایش مستمر انتشار
مدلسازی
آزمون منابع
تعادل مواد
قضاوت مهندسی