- کالیبراسیون تراز سنج صوت :
برای اطمینان از صحت کار اندازه گیری توسط تراز سنج صوت لازم است ابتدا آن را با یک مولد صوتی استاندارد کالیبره می نمایند. این مولد کالیبراتور استاندارد یا پیستون فون است. این دستگاه در فرکانسهای معینی مثلاً 1 کیلو هرتز یا 250 هرتز تراز معینی از صوت خالص برابر 94 یا 114 دسی بل تولید می کند. کالیبراسیون به دو صورت انجام می گیرد.
5-1- کالیبراسیون داخلی :
برخی دستگاههای تراز سنج می توانند مدارهای داخلی خود را غیر از میکروفن بصورت داخلی کالیبراسیون نمایند. این عمل بدون استفاده از کالیبراتور بوده و با انتخاب دکمه مناسب هنگام روشن بودن دستگاه بر روی تراز معینی(معمولاً 94 دسی بل) کالیبره می شود . این کار اگر چه لازم است ولی کافی نیست و برای اطمینان باید کالیبراسیون خارجی صورت گیرد.
5-2- کالیبراسیون خارجی :
برای این کار با استفاده از کالیبراتور استاندارد و توجه به دستورالعمل دستگاه تراز سنج کالیبراتور روشن شده و تراز فشار صوت اندازه گیری می گردد. در غیر این صورت بایستی دستگاه را روی حالت سرعت slow و شبکه A و حالت SPLrms قرار داده، آنگاه پس از نصب کالیبراتور روی میکروفن و روشن کردن کالیبراتور و تراز سنج، بوسیله پیچ تنظیم که بر روی تراز سنج تعبیه شده است عمل کالیبراسیون انجام می گردد. لازم به ذکر است که باید اندازه میکروفن و رابط کالیبراتور متناسب بوده و خلاصی نداشته باشد. تغییرات فشار هوا حداکثر به اندازه 0.3 dB بر کالیبراسیون موثر می باشد.
6)ارائه گزارش
گزارش اندازه گیری و ارزیابی صدا معمولا در سه بخش خلاصه می شود که شامل:
- توضیح شرایط و مشخصات ذکر شده در قسمت " اطلاعاتی که باید ثبت شوند" بند 2
- تکمیل فرم خالی از قبل تهیه شده
- ارائه نظر تحلیلی کارشناسی در باره نتایج اندازه گیری
در این بخش در خصوص فرم اندازه گیری صدا و مشصاتی که باید این فرم داشته باشد و مختصری در خصوص تحلیل نتایج ارائه خواهد گردید.
6-1- اندازه گیری صدا
برای گزارش اندازه گیری صدا در هر جایی مسلماً فرمی لازم است که اطلاعات مربوطه در آن ثبت شود .این فرم براساس بهره گیری از استانداردهای اندازه گیری صدا(ISO9612,11200,11201,11202,11203,4142) قابل طراحی می باشد. در این فرم تا جایی که مقدور است بایستی تمام آیتم هایی که مدنظر استانداردها بوده گنجانده شود.
عنوان فرم
یکی از ضروریات فرم طراحی شده ، عنوان فرم است. در صدر فرم بایستی مشخص نمود که این فرم چه نوع اطلاعاتی را ارئه میدهد. صرف نوشتن فرم گزارش اندازه گیری صدا کافی نیست. واساسا فرم طراحی شده برای اهداف مخحتلف اندازه گیری صدا نمی تواند یکسان باشد. اگر فرم اندازه گیری مخصوص اندازه گیری صدای محیطی است باید عنوان نیز با این هدف هماهنگ باشد. اگر فرم مربوط به اندازه گیری مواجهه فردی است باید عنوان فرم نیز نتایج اندازه گیری مواجهه فردی با صدا خواهد بود. بهر شکل وقتی فرم صدا تکمیل می شود ابتا باید مشخص باشد که این فرم برای ارائه نتایج چه هدفی تنظیم گردیده است. فرم اندازه گیری صدائی که بتواند تمام اهداف مختلف اندازه گیری صدا را پوشش دهد وجود ندارد و امکان تنظیم چنین فرمی وجود ندارد ، اگر هم قرار باشد مبادرت به تهیه چنین فرم نمود ، این فرم باید دارای چند بخش مجزا برای هر یک از اهداف باشد.
6-2- کروکی
مورد بعدی قسمتی به نام کروکی است که باید در بخشی از فرم فضائی برای ارائه کروکی در نظر گرفته شود. همانطور که می دانیم اولین مرحله از فرایند اندازه گیری و ارزیابی صدا،جمع آوری اطلاعات لازم در محیط است. در این خصوص ابتدا نقشه ساده محیط کار یا همان کروکی،که در آن محل نصب منابع مولد صدا ترسیم گردیده است.این کروکی باید دارای جهت جغرافیایی باشد،طوری که فردی که آن را می بیند تصوری از محیط کار بدست آورد.در ضمن خط تولید و نام دستگاه ها در آن ذکر شود.البته نام دستگاه ها را می توان در کنار کروکی نوشت.
مشخصات کارخانه –نام سالن-تاریخ اندازه گیری-نام مسئول-امضاء از جمله مواردی هستند که در تمام فرم ها ذکر می گردند.این موارد در استانداردهای اندازه گیری صدا ذکرشده و باید حتماً گزارش شوند.
منبع اصلی صدا-تعداد منابع-تعداد کارگران و وسایل حفاظت شنوایی
منبعی که صدای آن بر صدای سایر منابع غالب است بایستی شناسائی و ارائه گردد. تعدا منابع نیز کمک به بررسی مسیر و روند نوسانات تغیرات تراز صدا در داخل کارگاه نموده و تعداد کارگران میتواند فاکتور اثرات صدا بر انسان ( کارگران حاضر در کارگاه را نشان دهد). استفاده و یا عدم استفاده از وسائل حفاظت فردی میتواند نحوه و میزان وسعت برنامه حفاظت شنوائی مورد نیاز را روشن نماید.
وضعیت اپراتور
وضعیت اپراتور اساس چگونگی قرار گرفتن صداسنج ،تعداد نمونه گیری و .. می باشد.
در ضمن ثابت یا متحرک بودن اپراتور عامل مهمی دراندازه گیری ها است مثلاًاگر ثابت باشد تعداد نمونه کمتری نیاز می باشد (البته اگر صدا یکنواخت باشد).
این فاکتور به قدری مهم است که درهمه ی استانداردها ی اندازه گیری صدا ذکر شده است.
برای اندازه گیری صدا، دستگاه تراز سنج صدالازم است که شناخت هر چه بهتر آن در به دست آوردن نتایج امری بدیهی است برای این منظور مشخصات صداسنج از قبیل نوع دستگاه،شماره سریال، شرکت سازنده بایستی در فرم ذکر گردد. دستگاههای مختلف از استانداردهای متفاوت تبعیت می کنند و هر کدام از دقت عملکرد در یک محدوده خاص قرار می گیرند. ضمنا ارائه نوع و مدل دستگاه به پیگیری های حقوقی بعدی نیز کمک شایانی می نماید چون در برخی موارد دستگاه ذیربط در خصوص صحت نتایج اظهار شک نموده و می بایست مجدد آزمایشات را با همان متد و دستگاههای قبل ارائه نمود. ارائه نوع و مشخصات دستگاه نه تنها برای اندازه گیری صدا لازم است این یک امر کاملا پذیرفته شده برای تقریبا تمامی تحقیقات علمی سراسر دنیاست.
6-3- سرعت پاسخ دستگاه
اصوات مختلف اعم از یکنواخت ، متغیر و کوبه ای در طول زمان تداوم خود دارای تغییرات دامنه فشار بوده و این تغییرات در برخی از آنها لحظه ای است. برای اندازه گیری انواع صدا نمی توان حساسیت عکس العمل زمانی دستگاه را یکسان در نظر گرفت . در تراز سنج های دقیق لازم است تا سرعت درک یا پاسخ زمانی دستگاه با سرعت تغییرات دامنه فشار صوت متناسب گرددو برای این کار از شبکه سرعت پاسخ دستگاه کمک می گیرند تا اندازه گیری متناسب با سرعت تغییرات دامنه فشار صوت باشد. سرعت پاسخ دستگاه را بر اساس نوع منابع وتوصیه استاندارد انتخاب می نمایند(معمولاًSlow برای منابع ثابت (حساسیت دستگاه در حد یک ثانیه برای درک تغییرات دامنه صدا می باشد. ) ،Fast برای منابع متحرک،Imp برای صدای کوبه ای (تغییرات دامنه صدا در حد میکرو ثانیه را درک می نماید ) وPeak برای تراز فشار ماکزیمم و صدای کوبه ای با تکرار زیاد ( سرعت پاسخ بین ّFast و Imp است))
با توجه به تفاوت منابع صدا در کارخانه ها و حتی بخش ها و سالن های تولید به نظر می رسد که ذکر این مطلب ضروری باشد. معمولا اندازه گیریهای با سرعت Slow از دقت بالاتری نسبت به اندازه گیریهای با سایر سرعت ها برخوردار می باشند. البته این امر به این مفهوم نیست که استفاده از سرعت Slow بر سایر سرعتها ترجیح داده می شود بلکه انتخاب درست سرعت عقربه با توجه به نوسات صدا از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شبکه اندازه گیری
شبکه های اندازه گیری شامل A-B-Cو D-E-Line است. چون اهداف اندازه گیری متفاوت است در نتیجه شبکه های اندازه گیری نیز متفاوت است. در فصول قبلی در خصوص این عامل بطور مفصل بحث گردید لذا با عنایت به نوع هدف و شرایط محیط ( تراز صدا) تعیین نوع شبکه و ارائه آن در فرم ضروری می باشد.
6-4- موقعیت میکروفن
هر دستگاه صدا سنج ترازصوت حداقل دارای 3 بخش اساسی زیر است:
میکروفن
پردازشگر
نمایشگر
اما چیزی که در اینجا مهم است و شاید اساسی ترین بخش تراز سنج صدا باشد میکروفن است.
پاسخ به دریافت فرکانس (Frequency response)، حساسیت (Sensitivity)،جهت داربودن(Directionality)و حدود(Range) تراز فشار صوت ابتدا توسط میکوفن تعیین شده و سپس به قسمتهای دیگر و دستگاه منتقل می شود. مسلماً تنها چیزی که در اندازه گیری صدا در اختیار کارشناس است ،چگونگی قرار گیری میکروفن صداسنج است. زیرا بقیه مسائل خارج از اختیار ما است.این فاکتور به قدری اهمیت دارد که تغییر جزئی در زاویه میکروفن باعث تغییر تراز فشار صوتی دریافتی از محیط می شود.و می توان با تنظیم صحیح میکروفن تراز فشار صوتی آن محیط را بدست آوریم.
موقعیت میکروفن شامل جهت وارتفاع آن آن می باشد،که ارتفاع آن متناسب با وضعیت اپراتور تغییر می کند.در ISO9612 ارتفاع میکروفن برای اپراتور ایستاده [IMG]file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gif[/IMG]و برای اپراتور نشسته[IMG]file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gif[/IMG]ذکر شده است .همچنین جهت آن باید به سمت منبع اصلی صدا(مگر مواقعی که منبع صدای خاصی وجود نداشته باشد مانند بخش اداری)باشدکسی که مسئول اندازه گیری صدا است باید به این نکته توجه داشته باشد که تنظیم صحیح زاویه میکروفن،ارتفاع آن مهمترین مسئله در اندازه گیری صدا است وحتماً باید در فرم اندازه گیری صدا عنوان شود .
نکته ای که در فرم بایستی رعایت شود، سهولت پرکردن آن است و هر کسی که آشنایی مختصری با این مسائل داشته باشد باید بتواند آن را پر کند و علامت بزند.
پاسخ با نقل قول
