اصول نمونه برداری از میزان شدت صوت

[دکتر مصطفی کلهر]

مطالب مرتبط با نمونه برداری از شدت صوت در این بخش مورد بحث قرار خواهد گرفت.

[دکتر مصطفی کلهر]

روش هاي اندازه گيري و ارزيابي صدا

به منظور اندازه گيري و ارزيابي صدا، شناخت كامل نسبت به روش هاي اندازه گيري، خصوصيات محيط كار، و چگونگي مواجهه كارگر با صدا اهميت دارد.
مهم ترين نكاتي كه مي بايست قبل از اقدام به اندازه گيري و ارزيابي مورد توجه قرار گيرند، شامل موارد زير است:


تعيين هدف اندازه گيري
تعیین و شناخت نوع استاندارد اندازه گیری
گردآوري اطلاعات دقيق از كارگاه و نحوه مواجهه كارگر
تعيين روش مناسب اندازه گيري
ارائه گزارش


1) هدف :
اندازه گيري صدا مي تواند به منظورهاي گوناگوني انجام گردد که مشخص نمودن آنها قبل از انجام هر گونه اقدامی ضروری است اهداف اندازه گیری می تواند شامل موارد زیر باشد::
الف) اندازه گيري محيطي: براي تعيين توزيع تراز فشار صوت در سطح كارگاه
ب) اندازه گيري فردي: براي مشخص نمودن ميزان مواجهه كارگر
ج) اندازه گيري صنعتي: براي مثال اندازه گيري صداي يك دستگاه معين براي اهداف عيب يابي يا بازرسي فني.
د) اندازه گیری جت کنترل صدا: برای مشخص کردن منبع و فرکانس غالب صوتی و تعیین روش مناسب جهت کنترل و مقایسه بعد از اجراء طرح کنترلی

[دکتر مصطفی کلهر]

تعیین و شناخت نوع استاندارد اندازه گیری

در تمام مراحل اجرای یک پروژه اندازه گیری صدا شناخت و تعیین روش استاندارد اندازه گیری بسیار مهم می باشد. استفاده از این استانداردها جهت مقایسه نتایج چند اندازه گیری ، مقایسه با استاندارد ، اطمینان از صحت اندازه گیری و.. حائز اهمیت می باشند.
براي آشنايي با متدهاي اندازه گيري صدا مروری کلی بر تعدادي از استانداردها می نمائیم. تعدادی از اين استانداردها در جدول ذیل ارائه گردیده است.

...: لیست تعدادی از اسانداردهای اندازه گیری صدا


1
BS 3539-1986 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%203539-1986.pdf)
Sound level meters for the measurement of noise emitted by motor vehicles


2
BS ISO 362-1998 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BE%20ISO%20362%20-1998.pdf)
Acoustics — Measurement of noise emitted by accelerating road vehicles — Engineering method


3
BS 848-2-6-2000 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20848-2-6-2000.pdf)
Fans for general purpose
Part 2.6: Methods of noise testing Airborne noise emitted by small air-moving devices


4
BS 848-2-2000 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20848-2-1985.pdf)
Fans for general purposes
Part 2: Methods of noise testing


5
BS 4142-1997 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%204142-1997.pdf)
Method for Rating industrial noise
affecting mixed residential and
industrial areas


6
BS 4813-1972 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%204813-1972.pdf)
Method of Measuring noise from
machine tools excluding testing in
anechoic chambers


7
BS 6086-1981 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%206086-1981.pdf)
Method of Measurement of noise
inside motor vehicles


8
BS 6812-3-1991 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%206812-3-1991.pdf)
Air born noise emitted by earth moving machinery


9
BS 6916-6-1988 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%206916-6-1988.pdf)
Chain saws


10
BS 7136-1-1989 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%207136-1-1989.pdf)
Brush saws
Part 1: Method of measurement at the operator’s position of emitted airborne noise


11
BS 7445-1-2003 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%207445-1-2003.pdf)
Description and measurement of
environmental noise
Part 1: Guide to quantities and
procedures


12
BS 7445-3-1991 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%207445-3-1991.pdf)
Description and measurement of
environmental noise
Part 3: Guide to application to noise limits


13
BS 7458-2-1991 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%207458-2-1991.pdf)
Test code for the measurement of air born noise emitted rotating electrical machinery
Part 2: survey


14
BS EN 12053-2001 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%2012053-2001.pdf)
Safety of industrial trucks — Test methods for measuring noise
emissions


15
BS EN 14366-2004 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%2014366-2004.pdf)
Laboratory measurement of noise
from waste water installations


16
BS EN 61400-11-2003 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%2061400-11-2003.pdf)
Wind turbine generator systems
Part 11: Acoustic noise measurement techniques


17
BS EN ISO 354-2003 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%20354-2003.pdf)
Acoustics — Measurement of sound absorption in a reverberation room


18
BS EN ISO 1680-2000 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%201680-2000.pdf)
Acoustics Test code for the measurement of airborne noise emitted by rotating electrical machinery


19
BS EN ISO 3095-2005 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%203095-2005.pdf)
Railway applications — Acoustics —
Measurement of noise emitted by railbound Vehicles


20
BS EN ISO 3381-2005 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%203381-2005.pdf)
Railway applications — Acoustics — Measurement of noise inside railbound vehicles


21
BS EN ISO 3740-2001 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%203740-2001.pdf)
Acoustics - Determination of sound power levels of noise sources Guidelines for the use of basic standards


22
BS EN ISO 3822-1-1999 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%203822-1-1999.pdf)
Acoustics — Laboratory tests on
noise emission from appliances and equipment used in water supply installations —
Part 1: Method of measurement


23
BS EN ISO 7779-2001 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%207779-2001.pdf)
Acoustics — Measurement of
airborne noise emitted by information technology and telecommunications equipment


24
BS EN ISO 9241-6-2000 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%209241-6-2000.pdf)
Ergonomic requirements for office work with visual display terminals (VDTs)
Part 6: Guidance on the work
environment


25
BS EN ISO 11200-1996 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%2011200-1996.pdf)
Acoustics — Noise emitted by machinery and equipment — Guidelines for the use of basic standards for the determination of
emission sound pressure levels at a work station and at other specified positions


26
BS EN ISO 11201-1996 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%2011201-1996.pdf)
Acoustics — Noise emitted by machinery and equipment — Measurement of emission sound pressure levels at a work station and at other specified positions


27
BS EN ISO 11202-1996 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%2011202-1996.pdf)
Acoustics — Noise emitted by machinery and equipment — Measurement of emission sound pressure levels at a work station and at other specified positions — Survey method in situ


28
BS EN ISO 11204-1996 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%2011204-1996.pdf)
Acoustics. Noise emitted by machinery and equipment. Measurement of emission sound pressure levels at a work station and at other specified positions. Method requiring environmental corrections


29
BS EN ISO 11205-2003 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%2011205-2003.pdf)
Acoustics. Noise emitted by machinery and equipment. Engineering method for the determination of emission sound pressure levels in situ at the work station and at other specified positions using sound intensity


30
BS EN ISO 11690-1-1997 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%2011690-1-1997.pdf)
Acoustics. Recommended practice for the design of low-noise workplaces containing machinery. Noise control strategies


31
BS EN ISO 11690-2-1997 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/BS%20EN%20ISO%2011690-2-1997.pdf)
Acoustics. Recommended practice for the design of low-noise workplaces containing machinery. Noise control measures












ISO 9612-1997 (http://www.aermod.ir/New%20Folder%20%287%29/noise%20measurement/pdf%20files/iso%209612.pdf)

[دکتر مصطفی کلهر]

اين استانداردها راهكارهايي در مورد اندازه گيري صدا ارائه داده اند، یکی از پرکاربردترین استاندرادهای مورد استفاده در بهداشت حرفه ای استاندارد ISO 9612-1997 می باشد که چكيده اي از نكات مهم وبرجسته اي كه در اين استاندارد و بعضا در سایر استاندراد های مرتبط وجود دارد، در این بخش ارائه گردیده است.
6 بخش عمده در استاندارد های اندازه گیری صدا قابل تفکیک می باشد که شامل:



مفاهيم و تعاريف ( که در فصول ..و ... بطور مفصل توضیح داده شده است)
موقعيت ميكروفن و وضعيت اندازه گيري
زمان اندازه گيري
ابزار و وسايل
.صداي زمينه
اطلاعاتي كه بايد ثبت شوند

صداسنج:
یکی از متداولترین وسایل اندازه گیری شدت صوت، صداسنج می باشد. این وسیله ابتدا توسط یک میکروفون، صدای تولید شده را دریافت نموده و آن را به سیگنالهای الکتریکی که توسی یک آمپلی فایر تقویت می گردد، تبدیل می کند.


موقعيت ميكروفن و وضعيت اندازه گيري[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)


محل ميكروفن بايد به سمت سر كارگري كه در ايستگاه كاري است قرار دارد.در ديگر حالت ها هنگامي كه كارگر در ايستگاه كاري حضور دارد، ميكروفن باید 1/0 متر از كانال خارجي گوش كه مقدار بيشتريfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gifدريافت مي كند نگه داشته شود.
ميكروفن دزيمتر بايد بر روي كلاه يا يقه كارگر در فاصله 1/0 تا 3/0 متراز كانال خارجي گوش نصب شود.
براي اندازه گيري در محل هاي خاص ،جهت ميكروفن بايد بر طبق بايد بر طبق دستور عمل سازنده باشد(در صورت امكان بايد به سمت ديد كارگر باشد).در ضمن اگر محل كارگر خيلي نزديك به منابع صوتي باشد ، محل ميكروفن و جهت آن بايد د قيقاً گزارش شود.
در نزديك منابع صوتي تغيير جزيي در محل ميكروفن ممكن است در نتايج تراز فشار صوت تغيير ايجاد كند، براي مشخص كردن محل تغييرات تراز فشار صوت تغيير محل ميكروفن بين رنج 1/0 تا 5/0 بايد صورت بگيرد.
ميكروفن بايد به سمت زاويه اي كه صدا از آنجا منتشر مي شود بوده و برای تعيين تراز فشار صوت منتشره در ماشين هاي بدون مراقب ، بايد به سمت منبع اصلي صدا باشد.
موقعيت ميكروفن براي اپراتور نشسته:[2] (http://www.aermod.ir/#_ftn2)

اگر اپراتور حضور نداشته باشد و صندلي به ماشين وابسته باشد،ميكروفن بايدfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gif بالاي مركز صندلي قرار بگيرد ،مگر ااينكه در آيين نامه ي تست روش ديگري ذكر شود.
اگر اپراتور حضور داشته باشد بايد صندلي طوري تنظيم شده باشد كه اپراتور اجازه دسترسي به كنترل ها را به طور كامل دهد و ميكروفن بايدfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image006.gif بالاي صفحه صندلي قرار بگيرد.

[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) .ISO 9612:1997

[2] (http://www.aermod.ir/#_ftnref2) .ISO 11201:1996

[دکتر مصطفی کلهر]

موقعيت ميكروفن براي اپراتور ايستاده ثابت:

ميكروفن بايد در ارتفاعfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif بر روي سطحي كه اپراتوربه صورت نرمال روي آن ايستاده قرار بگيرد.
موقعيت ميكروفن براي اپراتور متحرك:

در چنين حالثهايي كه اپراتوردر يك مسير مشخص در نزديكي دستگاه هاي مورد آزمايش كار مي كند ،يك تعداد مناسب از موقعيتهاي ميكروفن متحرک بايد استفاده شود.و بايد به طور پيوسته در طول مسير يا به وسيله گرفتن تعداد كافي اندازه گيري در محل هاي مختلف و به دست آوردن مدت زمان اندازه گيري در آن محل هاي خاص و بعد به كار بستن رابطه زير file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gif به دست آورد.
اگر ارتفاع خاصي در آيين نامه ذكر نشده باشد موقعيت ميكروفن بايد مستقيماً بالاي خط رفرنس (خطي بر روي كف مستقيماً در پايين در مركز سر اپراتور براي يك مسير خاص) در ارتفاع file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gifباشد. در صورتی که نتوانیم موقعیت خاصی تعیین کنیم ،حداقل 4 موقعيت بايد در نظر گرفته شود. اگر مسير خاص مستطيلي شكل باشد از روش پيشنهادي در ISO 11203 استفاده مي كنيم.
زمان اندازه گيري file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image006.gif :

مدت زمان مرجع اندازه گيريfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image008.gif :

مدت زماني است كه بيانگر يك شيفت كاري است (به طور معمول8 ساعت)
مدت زمان اندازه گيريfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image006.gif :

مدت زماني است كه اندازه گيري در آن صورت مي گيرد. مدت زمان اندازه گيري بايد طوري انتخاب شود كه همه تغييرات مهم تراز فشار صوت را شامل شود. به علاوه انتخاب مدت زمان اندازه گيري بايد چنان باشد كه نتايج اندازه گيري با تكرار ثابت باشد.
در طول مدت زمان اندازه گيري ،بايد صداي خاص آن محل وجود داشته باشد. دو روش ممكن است براي به دست آوردن تراز مواجهه خاص استفاده شود:
1.file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image010.gif اگر مدت زمان اندازه گيري برابر با مدت زمان رفرنس باشد،كل مواجهه صوت در يك شيفت كاري ممكن است مستقيماً به دست آيد.
2.file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image012.gif اگر مدت زمان اندازه گيري كمتر از زمان رفرنس باشد مواجهه ي صوت را از طريق تجربي به دست مي آوريم.
مدت زمان اندازه گيري به نوع صدا و نوسانات صدا بستگي دارد.بايد به اندازه كافي بلند باشد كه تراز فشار صوت به دست آمده بيانگر فعاليتهاي انجام شده به وسيله كارگران باشد.همچنين بايد به طور كامل فعاليت هاي بخش مربوطه يا چندين فعاليت را در بگيرد. اگر اندازه گيري پيوسته در مدت زمان مدنظر عملي نباشد يك زمان كوتاهتر براي اندازه گيري انتخاب مي كنيم،بنابر اين نثيجه يك قسمت از سيكل ،نماينده مواجهه وي مي باشد. همانطور که قبلا نیز ذکر گردید با توجه به نوسانات زمانی صدا چهار نوع متمایز از صدا تعریف می شود که شامل صدای پیوسته ، متغیر، منقطع و کوبه ای می باشد.

[دکتر مصطفی کلهر]

اندازه گيري مواجهه كارگر با صداي يكنواخت:

در صورتيكه كارگر در طول شيفت كاري با صداي يكنواخت مواجهه داشته باشد مي توان در ايستگاه توقف يا در نقاط تردد وي 3 بار تراز معادل 8 ساعته يا دوز صداي دريافتي با توجه به مدت زمان مواجهه مقادير را ارزيابي كرد.
اندازه گيري مواجهه كارگر در مدت هاي معين با صداي منقطع:

براي هر مواجهه مقادير تراز صدا را را اندازه گيري نموده و با استفاده از فرمول تراز معادل 8 ساعته را تعیين می نمائیم.
اندازه گيري مواجهه كارگر در مدت هاي نا معين با صداي متغير با زمان:

در اینگونه موارد در صورتی که نتوانیم مقاطع زمانی خاصی برای هر نوسانات تماس داشته باشیم تنها را باقیمانده استفاده از دزيمتري می باشد.
اندازه گيري صداي كو به اي و ضر به اي:

در صورتی که ابزارهای تخصصی اندازه گیری صدای کوبه ای همچون اسیلوسکپ ، ضبط صوت مغناطیسی و غیره در دسترس نباشد براي اندازه گيري صداي كوبه اي می توان تراز فشار صوت در مقياس A در محل استقرار كارگر اندازه گيري نموده و مي توان به صورتهاي مختلف در ارتباط با استاندارد صدا مورد ارزيابي قرار گيرد.شرط استفاده از اين روش اين است كه تراز فشار پيك نبايد*از 140 دسي بل بيشتر باشد. توضیحات بیشتر در این خصوص در بخش مربوطه ارائه می گردد.
ابزار و وسائل
شامل ميكروفن و كابل مطابق كلاس 1 ،بر طبق IEC691 يا صداسنج مطابقIEC804 براي اندازه گيري در يك اكتاوباند ياfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif اكتاوباند ،آناليزور لازم است مطابق IEC260 قبل و تعد از از هر بار اندازه گيري كاليبراتور صدا با دقت file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gif (طبق كلاس 1 در IEC942)بايد به كار برده شود در ميكروفن تا از صحت كل سيستم در يك يا چند فركانس مطمئن شويم. براي درستي صحت بعضي از ابزار آلات هر يكسال از كاليبراتور بايد استفاده شود. بعضي از وسايل مثل صداسنج يا ابزارهاي IEC بايد هر دو سال يكبار كاليبره شوند
تراز صداي زمينه:[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)

براي اندازه گيري تراز صداي زمينه سه حالت پيشنهاد گردیده:


منبع صداي جديدي نصب شده و يا تغيير و اصلاح شده
وجود يك منبع صداي خاص كه به طور پيوسته كار نمي كند.
وجود يك منبع صداي خاص كه به طور پيوسته كار مي كند.

تا جائيكه ممكن است تراز صداي زمينه در محل ارزيابي اندازه گيري می گردد،اگر اين عملي نباشد كه تراز صداي زمينه را در محل ارزيابي كنيم ،تراز صداي زمينه را در ديگر محلها ،جاهائيكه فرض مي شود داراي صداي زمينه اي برابر باشد اندازه گيري مي كنيم و دلايل استفاده از اين فرضيه را گزارش مي كنيم . بایستی اطمينان حاصل نمود كه مدت زمان اندازه گيري براي به دست آوردن تراز صداي زمينه كافي است. تراز صداي زمينه بعضي مواقع تحت تاثير وضعيت جوي قرار مي گيرد .به ويژه در جاهائيكه منابع اصلي صداي زمينه از محل ارزيابي دور باشد. در چنين حالتهايي لازم است اندازه گيري صداي زمينه را تكرار كنيم .
منابع صداي ويژه جديد يا تغيير داده شود:

تراز صداي زمينه در روزهايي از هفته و زمانهايي از روز هنگامي كه منبع صداي ويژه مي خواهد كار كند اندازه گیری می شود.
منبع صداي ويژه كه به طور پيوسته كار نمي كند:

اندازه گیری تراز صداي زمينه در غياب صداي خاص در روزها و زمانهايي كه منبع صداي ويژه به صورت نرمال كار خواهد كردو يا


در طول يك خاموشي موقتي منبع صداي خاص
بلافاصله قبل و بعد از كار منبع صداي خاص

وجود منبع صداي خاص كه به صورت پيوسته كار مي كند:

تراز صداي زمينه در موقعيتي كه تحت تاثير صداي خاص قرار نمي گيرد اندازه گيري می شود. در این خصوص در مبحث تفریق ترازها توضیح لازم ارائه گردیده است.
اطلاعاتي كه بايد ثبت شوند:[2] (http://www.aermod.ir/#_ftn2)

اطلاعات ذیل حتما می بایستی ثبت شده و بهنگام گزارش ارائه گردند. در بسیاری موارد عدم ارائه این اطلاعات مقایسه داده ها در شرایط زمانی مختلف را دچار اختلال می نماید. بعنوان مثال در زمانی خاص صدای منبع و یا محیطی را اندازه گیری می نمائید بهد از چند مدت بدون هیچ دخالت آکوستیکی مجددا صدا را در همان محل اندازه گی می نمائید در صورتی که میزان صدا را کمتر اندازه گیری نمائید ظاهرا نشان دهنده خطا در اندازه گیری می باشد در حالیکه در شرایط اولیه اندازه گیری وضعیت منابع با حالت دوم متفاوت بوده لذا مقایسه را دچار مشکل می نماید. ضمنا در موارد حقوقی نیز این امر از اهمیت خاصی برخوردار است

ماشين مورد آزمايش



نوع ماشين
داده هاي فني
اندازه – بعد
سازنده
شماره سريال
سال توليد


[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) ISO4142:1997

[2] (http://www.aermod.ir/#_ftnref2) .ISO 11201:1995

[دکتر مصطفی کلهر]

شرايط انجام آزمايش:

a) شرح كمي دقيق از وضعيت –عملكرد-روابط-پريودهاي عملياتي وسيكل آن b) شرايط نصب c) مكان ماشين در محيط آزمايش d) اگر ماشين مورد آزمايش داراي چندين منبع صدا باشد ،شرح منابع در حال كاردر طول اندازه گيري شرحمحيطآزمايش(محيطاكوستيك)

a) اگر داخل باشد ،شرح رفتار فيزيكي ديوارها-سقف-كف-طرح ونقشه ساده،محل قرار گيري،ماشين مورد آزمايش ومحتويات اتاق b) اگر خارج باشد،نقشه قرار گيري ماشين هاي موردآزمايشبا درنظر گرفتن ناحيه دور و بر كه شامل: i. درجه حرارت بر حسب درجه سلسيوس،فشار بارومتريك بر حسب پاسكال و رطوبت بر حسب درصد ii. سرعت باد بر حسب متر بر ثانيه وسايل و ابزارها

a) وسايل استفاده شده براي اندازه گيري شامل نوع-شماره سريال وسازنده b) روش استفاده براي كاليبراسيون سيستم،تاريخ و محل و نتايج كاليبراسيون بايد ذكر شود c) خصوصيات محافظ ميكروفن نقاط اندازه گیری و موقعيت خاص:

شرح كمي دقيق بايد ثبت شوددر همه حالتهايي كه تراز فشار صوت اندازه گيري شده است. اطلاعات صدا

a) همه داده ها ي تراز فشار صوت اندازه گيري شده b) تراز فشار صوت(A)در حالتهايي خاص خواسته شده،كميتهاي مشابهه در ديگر فركانس ها و در شبكه فركانسي c) تراز فشار صوت پيك(C)در موقعيتهاي خاص و ديگر خصوصيات زماني صداي منتشره در ايستگاه كاري d) محل ،تاريخ و زماني كه اندازه گيري انجام شده و شخص مسئول اندازه گيري e) تراز صداي زمينه (A) و ضريبتصحیح صداي زمينه file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif در هر موقعيت ( اگر احتياج باشد)،تراز صداي زمينه و ضريب تصحيح file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gif در باند فركانسي ضریب تصحیح صدای زمینه،[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif

این ضریب تصحیح برای تأثیر صدای زمینه بر روی تراز فشار صوت منتشره در موقعیتهای خاص در ماشین های مورد آزمایش به کار می رود. file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image004.gifبر حسب شبکه اندازه گیری نامگذاری می شود. مثلاً اگر در شبکه A اندازه گیری صورت پذیرد file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gifنامیده می شود. برای تصحیح اثر صدای زمینه بر روی تراز فشار صوت از فرمول زیر استفاده می شود: file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image009.gif در اینجا: file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image011.gif اختلاف بین تراز فشار صوت اندازه گیری شده در یک موقعیت خاص در ماشین مورد آزمایش هنگامی که کار می کند و موقعی که خاموش است. در این متد : اگرfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image013.gifباشد کل مواجهه صوت در یک شیفت کاری بدست می آید.و اگرfile:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image015.gifباشد مواجهه تراز فشار صوت از طریق تجربی بدست می آید file:///C:/Users/user/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.gif باید بر اساس موقعیت میکروفن تعریف شده باشد.
[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) .ISO 11200-11201

[دکتر مصطفی کلهر]

اطلاعات گزارش شده:

گزارش بايد شامل اندازه گيري تراز فشار صوت و نام شخص مسئول- تراز فشارصداي منتشره در موقعيت خاص باشد. 2) گردآوري اطلاعات دقيق از كارگاه و نحوه مواجهه كارگر در اين مرحله ابتدا نقشه ساده محيط كار كه داراي مقياس و محل نصب دستگاهها، خصوصيات دستگاههاي مولد صدا هستند ترسيم شده و سپس اطلاعات مربوط به محل هاي تردد و توقف كارگران، ساعات مواجهه هر گروه كارگران با صدا، اوقات تغيير شيفت و اطلاعات مديريتي مهم مانند اضافه كاري، كار گردشي و مرخصي ها ثبت گردد. در صورتي كه اهداف كنترل صدا نيز مدنظر باشد لازم است كه اطلاعات دقيق و وسيعي علاوه بر موارد ذكر شده از مشخصات فني دستگاهها و محل استقرار آنها، مشخصات فني سازه هاي بناي كارگاه و نيز مشخصات آكوستيكي سطوح داخلي به فهرست اطلاعات اضافه گردد. 4) تعیین روش مناسب اندازه گیری یکی از مهمترین بخش های اندازه گیری صدا طبیعتا تعیین روش مناسب اندازه گیری است. اگر این رش درست تعیین نشود ممکن است کل نتایج اندازه گیری نادرست بوده و قابل استفاده نبوده و باعث از بین رفتن وقت ، هزینه و احتمالا بروز اختلاف در مراجع قانونی و حقوقی شود. لذا توجه عمیق و رعایت موارد ذکر شده در این بخش زاز اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. سعی خواهد شد که در این بخش مثال های عملی نیز ذکر شده تا مطالب بیشتر کابردی باشند.دو فاکتور عمده در تعیین روش اندازه گیری شامل 1. هدف ( محیطی، فردی، دستگاه ها و کنترل) 2 . تغیرات صدا با توجه به زمان ( صدای پیوسته، متغیر، منقطع و کوبه ای) می باشند. لذا روش های اندازه گیری ذکر شده در این بخش برای هر هدف در شرایط تغییرات مختلف صدا بطور جداگانه ارائه می گردد. امید است که در عمل نیز به این موارد توجه ویژه گردد. الف) اندازه گيري محيطي: در اين هدف محل هاي استقرار كارگران مورد نظر نبوده ولي نتايج آن براي تعيين و مشخص نمودن توزيع فشار صوت و محدوده هاي خطر در كارگاه و همچنين تعيين منابع اصلي صوت براي كنترل صدا، استفاده مي شود. تاکید می شود هیچگاه نتایج بدست آمده از این روش را هیچگاه با استانداردهای مواجهه فردی مقایسه ننمایید. لذا با انجام این اندازه گیری نمی توان گفت که افرادی که در این سالن کار می کنند در معرض صدای بالاتر یا پائین تر از حد مجاز می باشند. گرچه یک محدوده ای از وضعیت صدا در سالن یا صنعت مورد نظر بدست می دهد. با این هدف در چهار نوع صدای تعریف شده فوق روش های اندازه گیری بشکل زیر می باشد: اندازه گیری صدای محیطی در شرایط صدای پیوسته به منظور انجام هدف کلی اندازه گیری صدای محیطی در شرایط ذکر شده سه نوع هف جزئی را می توانیم دنبال نموده و روش اندازه گیری را بر اساس آن دنبال نمائیم. i. روش تهيه نقشه ناحيه بندي صوتي ii. روش تهيه نقشه خطوط همتراز iii. روش متوسط گيري تراز فشار صوت

[دکتر مصطفی کلهر]

ابزار و وسائل
شامل ميكروفن و كابل مطابق كلاس 1 ،بر طبق IEC691 يا صداسنج مطابقIEC804 براي اندازه گيري در يك اكتاوباند ياfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gif اكتاوباند ،آناليزور لازم است مطابق IEC260 قبل و تعد از از هر بار اندازه گيري كاليبراتور صدا با دقت file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gif (طبق كلاس 1 در IEC942)بايد به كار برده شود در ميكروفن تا از صحت كل سيستم در يك يا چند فركانس مطمئن شويم. براي درستي صحت بعضي از ابزار آلات هر يكسال از كاليبراتور بايد استفاده شود. بعضي از وسايل مثل صداسنج يا ابزارهاي IEC بايد هر دو سال يكبار كاليبره شوند
تراز صداي زمينه:[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)براي اندازه گيري تراز صداي زمينه سه حالت پيشنهاد گردیده:


منبع صداي جديدي نصب شده و يا تغيير و اصلاح شده
وجود يك منبع صداي خاص كه به طور پيوسته كار نمي كند.
وجود يك منبع صداي خاص كه به طور پيوسته كار مي كند.

تا جائيكه ممكن است تراز صداي زمينه در محل ارزيابي اندازه گيري می گردد،اگر اين عملي نباشد كه تراز صداي زمينه را در محل ارزيابي كنيم ،تراز صداي زمينه را در ديگر محلها ،جاهائيكه فرض مي شود داراي صداي زمينه اي برابر باشد اندازه گيري مي كنيم و دلايل استفاده از اين فرضيه را گزارش مي كنيم . بایستی اطمينان حاصل نمود كه مدت زمان اندازه گيري براي به دست آوردن تراز صداي زمينه كافي است. تراز صداي زمينه بعضي مواقع تحت تاثير وضعيت جوي قرار مي گيرد .به ويژه در جاهائيكه منابع اصلي صداي زمينه از محل ارزيابي دور باشد. در چنين حالتهايي لازم است اندازه گيري صداي زمينه را تكرار كنيم .
منابع صداي ويژه جديد يا تغيير داده شود:تراز صداي زمينه در روزهايي از هفته و زمانهايي از روز هنگامي كه منبع صداي ويژه مي خواهد كار كند اندازه گیری می شود.
منبع صداي ويژه كه به طور پيوسته كار نمي كند:اندازه گیری تراز صداي زمينه در غياب صداي خاص در روزها و زمانهايي كه منبع صداي ويژه به صورت نرمال كار خواهد كردو يا


در طول يك خاموشي موقتي منبع صداي خاص
بلافاصله قبل و بعد از كار منبع صداي خاص

وجود منبع صداي خاص كه به صورت پيوسته كار مي كند:تراز صداي زمينه در موقعيتي كه تحت تاثير صداي خاص قرار نمي گيرد اندازه گيري می شود. در این خصوص در مبحث تفریق ترازها توضیح لازم ارائه گردیده است.

[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) ISO4142:1997

[دکتر مصطفی کلهر]

اطلاعاتي كه بايد ثبت شوند:[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)اطلاعات ذیل حتما می بایستی ثبت شده و بهنگام گزارش ارائه گردند. در بسیاری موارد عدم ارائه این اطلاعات مقایسه داده ها در شرایط زمانی مختلف را دچار اختلال می نماید. بعنوان مثال در زمانی خاص صدای منبع و یا محیطی را اندازه گیری می نمائید بهد از چند مدت بدون هیچ دخالت آکوستیکی مجددا صدا را در همان محل اندازه گی می نمائید در صورتی که میزان صدا را کمتر اندازه گیری نمائید ظاهرا نشان دهنده خطا در اندازه گیری می باشد در حالیکه در شرایط اولیه اندازه گیری وضعیت منابع با حالت دوم متفاوت بوده لذا مقایسه را دچار مشکل می نماید. ضمنا در موارد حقوقی نیز این امر از اهمیت خاصی برخوردار استماشين مورد آزمايش

نوع ماشين
داده هاي فني
اندازه – بعد
سازنده
شماره سريال
سال توليد

شرايط انجام آزمايش:

شرح كمي دقيق از وضعيت –عملكرد-روابط-پريودهاي عملياتي وسيكل آن
شرايط نصب
مكان ماشين در محيط آزمايش
اگر ماشين مورد آزمايش داراي چندين منبع صدا باشد ،شرح منابع در حال كاردر طول اندازه گيري

شرح محيط آزمايش(محيط اكوستيك)


اگر داخل باشد ،شرح رفتار فيزيكي ديوارها-سقف-كف-طرح ونقشه ساده،محل قرار گيري،ماشين مورد آزمايش ومحتويات اتاق
اگر خارج باشد،نقشه قرار گيري ماشين هاي موردآزمايش با درنظر گرفتن ناحيه دور و بر كه شامل:



درجه حرارت بر حسب درجه سلسيوس،فشار بارومتريك بر حسب پاسكال و رطوبت بر حسب درصد
سرعت باد بر حسب متر بر ثانيه

وسايل و ابزارها

وسايل استفاده شده براي اندازه گيري شامل نوع-شماره سريال وسازنده
روش استفاده براي كاليبراسيون سيستم،تاريخ و محل و نتايج كاليبراسيون بايد ذكر شود
خصوصيات محافظ ميكروفن


[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) .ISO 11201:1995

[دکتر مصطفی کلهر]

نقاط اندازه گیری و موقعيت خاص:

شرح كمي دقيق بايد ثبت شوددر همه حالتهايي كه تراز فشار صوت اندازه گيري شده است. اطلاعات صدا

a) همه داده ها ي تراز فشار صوت اندازه گيري شده b) تراز فشار صوت(A)در حالتهايي خاص خواسته شده،كميتهاي مشابهه در ديگر فركانس ها و در شبكه فركانسي c) تراز فشار صوت پيك(C)در موقعيتهاي خاص و ديگر خصوصيات زماني صداي منتشره در ايستگاه كاري d) محل ،تاريخ و زماني كه اندازه گيري انجام شده و شخص مسئول اندازه گيري e) تراز صداي زمينه (A) و ضريبتصحیح صداي زمينه file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gif در هر موقعيت ( اگر احتياج باشد)،تراز صداي زمينه و ضريب تصحيح file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gif در باند فركانسي ضریب تصحیح صدای زمینه،[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gif

این ضریب تصحیح برای تأثیر صدای زمینه بر روی تراز فشار صوت منتشره در موقعیتهای خاص در ماشین های مورد آزمایش به کار می رود. file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gifبر حسب شبکه اندازه گیری نامگذاری می شود. مثلاً اگر در شبکه A اندازه گیری صورت پذیرد file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifنامیده می شود. برای تصحیح اثر صدای زمینه بر روی تراز فشار صوت از فرمول زیر استفاده می شود: file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image009.gif در اینجا: file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image011.gif اختلاف بین تراز فشار صوت اندازه گیری شده در یک موقعیت خاص در ماشین مورد آزمایش هنگامی که کار می کند و موقعی که خاموش است. در این متد : اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image013.gifباشد کل مواجهه صوت در یک شیفت کاری بدست می آید.و اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image015.gifباشد مواجهه تراز فشار صوت از طریق تجربی بدست می آید file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gif باید بر اساس موقعیت میکروفن تعریف شده باشد. اطلاعات گزارش شده:

گزارش بايد شامل اندازه گيري تراز فشار صوت و نام شخص مسئول- تراز فشارصداي منتشره در موقعيت خاص باشد. 2) گردآوري اطلاعات دقيق از كارگاه و نحوه مواجهه كارگر در اين مرحله ابتدا نقشه ساده محيط كار كه داراي مقياس و محل نصب دستگاهها، خصوصيات دستگاههاي مولد صدا هستند ترسيم شده و سپس اطلاعات مربوط به محل هاي تردد و توقف كارگران، ساعات مواجهه هر گروه كارگران با صدا، اوقات تغيير شيفت و اطلاعات مديريتي مهم مانند اضافه كاري، كار گردشي و مرخصي ها ثبت گردد. در صورتي كه اهداف كنترل صدا نيز مدنظر باشد لازم است كه اطلاعات دقيق و وسيعي علاوه بر موارد ذكر شده از مشخصات فني دستگاهها و محل استقرار آنها، مشخصات فني سازه هاي بناي كارگاه و نيز مشخصات آكوستيكي سطوح داخلي به فهرست اطلاعات اضافه گردد.
[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) .ISO 11200-11201

[دکتر مصطفی کلهر]

4) تعیین روش مناسب اندازه گیری
یکی از مهمترین بخش های اندازه گیری صدا طبیعتا تعیین روش مناسب اندازه گیری است. اگر این رش درست تعیین نشود ممکن است کل نتایج اندازه گیری نادرست بوده و قابل استفاده نبوده و باعث از بین رفتن وقت ، هزینه و احتمالا بروز اختلاف در مراجع قانونی و حقوقی شود. لذا توجه عمیق و رعایت موارد ذکر شده در این بخش زاز اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. سعی خواهد شد که در این بخش مثال های عملی نیز ذکر شده تا مطالب بیشتر کابردی باشند.دو فاکتور عمده در تعیین روش اندازه گیری شامل 1. هدف ( محیطی، فردی، دستگاه ها و کنترل) 2 . تغیرات صدا با توجه به زمان ( صدای پیوسته، متغیر، منقطع و کوبه ای) می باشند. لذا روش های اندازه گیری ذکر شده در این بخش برای هر هدف در شرایط تغییرات مختلف صدا بطور جداگانه ارائه می گردد. امید است که در عمل نیز به این موارد توجه ویژه گردد.

الف) اندازه گيري محيطي:
در اين هدف محل هاي استقرار كارگران مورد نظر نبوده ولي نتايج آن براي تعيين و مشخص نمودن توزيع فشار صوت و محدوده هاي خطر در كارگاه و همچنين تعيين منابع اصلي صوت براي كنترل صدا، استفاده مي شود. تاکید می شود هیچگاه نتایج بدست آمده از این روش را هیچگاه با استانداردهای مواجهه فردی مقایسه ننمایید. لذا با انجام این اندازه گیری نمی توان گفت که افرادی که در این سالن کار می کنند در معرض صدای بالاتر یا پائین تر از حد مجاز می باشند. گرچه یک محدوده ای از وضعیت صدا در سالن یا صنعت مورد نظر بدست می دهد.
با این هدف در چهار نوع صدای تعریف شده فوق روش های اندازه گیری بشکل زیر می باشد:

اندازه گیری صدای محیطی در شرایط صدای پیوسته
به منظور انجام هدف کلی اندازه گیری صدای محیطی در شرایط ذکر شده سه نوع هف جزئی را می توانیم دنبال نموده و روش اندازه گیری را بر اساس آن دنبال نمائیم.


روش تهيه نقشه ناحيه بندي صوتي
روش تهيه نقشه خطوط هم تراز
روش متوسط گيري تراز فشار صوت

[دکتر مصطفی کلهر]

روش تهيه نقشه ناحيه بندي صوتي

در این روش پس از اندازه گيري مقادير و درج در جدول کد بندی شده با توجه به چهار محدوده تراز فشار صوت ( یا سه محدوده) ،با رنگ، هاشور یا کد مربوطه نقشه محدوده بندی مشخص می شود و با رنگ های مشخص رنگ آمیزی می گردد. در روش چهار محدوده ای رنگ ها و محدوده ها بشرح زیر توصیه شده است.
محدوده ايمن: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت كمتر از dB(A)70 هستند با رنگ سبز مشخص مي*شوند.
حوزه بهداشتي: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بين dB(A)85-70 هستند با رنگ آبي مشخص مي*شوند.
حوزه هشدار: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بين dB(A)90-85 هستند با رنگ زرد مشخص مي*شوند.
محدوده خطر: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بيشتر از dB(A)90 هستند با رنگ قرمز مشخص مي*شوند.
و در روش سه محدوده ای معمولا رنگ ها و محدوده ها بشرح زیر می باشد:
محدوده ايمن: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت كمتر از dB(A)65 هستند با رنگ سبز
محدوده احتیاط: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بين dB(A)85-65 هستند با رنگ زرد
محدوده خطر: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بيشتر از dB(A)85 هستند با رنگ قرمز مشخص

البته در اغلب موارد روش سه محدوده ای استفاده می گردد. که البته پاسخگو نیز هست. این روش به برنامه های کنترل مدیریتی و کنترل مهندسی صدا کمک می نماید. با داشتن نقاط خطر می توان محل تردد کارگران ویا حضور آنان را بنحوی تغییر داد تا در محل ایمن و یا احتیاط قرار گیرند. محل قرار گیری محفظ های صوتی در محدوده احتیاط هزینه کمتری نسبت به محدوده خطر خواهد داشت.
برای انجام روش ناحیه بندی نیاز به استفاده از روش اندازه گیری شبکه ای منظم می باشد. در این روش کارگاه ها یه مربعات مساوی تقسیم گردیده و مراکر این مربعات بعنوان نقاط اندازه گیری در نظر گرفته می شوند. ابعاد مربع ها با توجه به سطح کارگاه تعیین می گردد. در این خصوص ابعاد ذیل توصیه گردیده است:


كارگاههاي زير 100 متر مربع ( مربعهاي 2 در 2)
كارگاههاي بين 100 تا 1000 متر مربع ( مربعهاي 5 در 5 )
كارگاههاي بزرگتر از 1000 متر مربع ( مربعهاي 10 در 10)

نکات قابل ذکر در این خصوص عبارتند از :


بعنوان یک اصل هر چه تعداد نقاط اندازه گیری بیشتر باشد نتایج بدست آمده دقیق تر می باشند. البته باید رعایت هزینه های اقتصادی و وقت را نمود بدین سبب بهرت است توصیه ها ی فوق را مد نظ قرار داد.
در مواردی که مربع تعیین شده بر اساس روش فوق روی یک دستگاه یا محلی افتاد که قابل اندازه گیری نیست، لازم است آن نقطه بعنوان نقطه کور از جمع نقاط اندازه گیری حذف و درگزارش ارائه گردد.
در مواردی که مرز مربع تعیین شده ( نقطه انتخاب شده جهت اندازه گیری ) روی یک دستگاه یا محلی غیر قابل اندازه گیری افتاد ولی هنوز در مربع فوق الذکر نقاطی جهت اندازه گیری وجود دارند لازم است در این مربع اندازه گیری انجام گرفته و تا جائیکه ممکن است به نقطه مرکزی نزدیک گردید.
در صورتیکه کارگاه مربع نبوده و اشکال دیگری همچون مستطیل و غیره داشته باشد لازم است مربع ها از یک طرف کارگاه آغاز و در سمت دیگر کارگاه فضای باقیمانده بصورت مستطیل و یا اشکال دیگر تقسیم بندی گردد. در این خصوص بعنوان مثال اگر کارگاهی به ابعاد 6 در 6 متر داشته باشیم چون این کارگاه بشکل مربع است براحتی می توان انرا به مربع های 2 در 2 تقسیم نموده و نهایتا 9 مربع 2 در 2 بدست آورد که مراکز این مربع ها ایستگاه های اندازه گیری در این سالن خواهند بود ولی اگر ابعاد این کارگاه 6 در 7 متر باشد ، ابتدا لازم است از یک طرف مربع های 2 در 2 را ایجاد نمود و در بخش دیگر فضای باقیمانده که 1 در 6 است را به مربع های 2در 1 تقسیم بندی نموده و مراکز این مستطیل ها بعنوان ایستگاه های اندازه گیری در نظر گرفته شوند. لذا همانگونه که دیده می شود تعداد نمونه در این سالن 12 عدد خواهد شد. بعنوان اصل هیچیک از اضلاع مستطیل ردیف آخر نباید کمتر از 2 متر در کارگاه های زیر 100 متر و 5 متر در کارگاه های بین 100 تا 1000 متر و 10 متر در کارگاه های با سطح بیشتر از 1000 متر باشد.
گرچه در این بخش صدای محیط از نوع پیوسته است و تغیرات صدا با توجه به زمان کم است ولی بهتر است در هر نقطه حداقل سه مرتبه صدا اندازه گیری و میانگین این سه قرائت بعنوان تراز صدا در ایستگاه مورد نظر ارائه شود.
نوع شاخص مورد اندازه گیری در این روش تراز صدا در شبکه A می باشد که بهتر است تراز صدا در شبکه C نیز جهت مقایسه در هر ایستگاه اندازه گیری شود.
جهت میکروفون، سرعت عقربه و سایر نکات باید از توصیه های ذکر شده فوق تبعیت نماید.
ضمنا بهنگام اندازه گیر باید اطمینان حاصل نمود که وسیله مورد استفاده کالیبره شده است که در این خصوص در بخش های بعدی توضیح داده خواهد شد.

[دکتر مصطفی کلهر]

فرم اندازه گیری صدابرای گزارش اندازه گیری صدا در هر جایی مسلماً فرمی لازم است که اطلاعات مربوطه در آن ثبت شود .این فرم براساس بهره گیری از استانداردهای اندازه گیری صدا(ISO9612,11200,11201,11202,11203,4142) قابل طراحی می باشد. در این فرم تا جایی که مقدور است بایستی تمام آیتم هایی که مدنظر استانداردها بوده گنجانده شود.
عنوان فرمیکی از ضروریات فرم طراحی شده ، عنوان فرم است. در صدر فرم بایستی مشخص نمود که این فرم چه نوع اطلاعاتی را ارئه میدهد. صرف نوشتن فرم گزارش اندازه گیری صدا کافی نیست. واساسا فرم طراحی شده برای اهداف مخحتلف اندازه گیری صدا نمی تواند یکسان باشد. اگر فرم اندازه گیری مخصوص اندازه گیری صدای محیطی است باید عنوان نیز با این هدف هماهنگ باشد. اگر فرم مربوط به اندازه گیری مواجهه فردی است باید عنوان فرم نیز نتایج اندازه گیری مواجهه فردی با صدا خواهد بود. بهر شکل وقتی فرم صدا تکمیل می شود ابتا باید مشخص باشد که این فرم برای ارائه نتایج چه هدفی تنظیم گردیده است. فرم اندازه گیری صدائی که بتواند تمام اهداف مختلف اندازه گیری صدا را پوشش دهد وجود ندارد و امکان تنظیم چنین فرمی وجود ندارد ، اگر هم قرار باشد مبادرت به تهیه چنین فرم نمود ، این فرم باید دارای چند بخش مجزا برای هر یک از اهداف باشد.
کروکیمورد بعدی قسمتی به نام کروکی است که باید در بخشی از فرم فضائی برای ارائه کروکی در نظر گرفته شود. همانطور که می دانیم اولین مرحله از فرایند اندازه گیری و ارزیابی صدا،جمع آوری اطلاعات لازم در محیط است. در این خصوص ابتدا نقشه ساده محیط کار یا همان کروکی،که در آن محل نصب منابع مولد صدا ترسیم گردیده است.این کروکی باید دارای جهت جغرافیایی باشد،طوری که فردی که آن را می بیند تصوری از محیط کار بدست آورد.در ضمن خط تولید و نام دستگاه ها در آن ذکر شود.البته نام دستگاه ها را می توان در کنار کروکی نوشت.
مشخصات کارخانه –نام سالن-تاریخ اندازه گیری-نام مسئول-امضاء از جمله مواردی هستند که در تمام فرم ها ذکر می گردند.این موارد در استانداردهای اندازه گیری صدا ذکرشده و باید حتماً گزارش شوند.

منبع اصلی صدا-تعداد منابع-تعداد کارگران و وسایل حفاظت شنوایی

منبعی که صدای آن بر صدای سایر منابع غالب است بایستی شناسائی و ارائه گردد. تعدا منابع نیز کمک به بررسی مسیر و روند نوسانات تغیرات تراز صدا در داخل کارگاه نموده و تعداد کارگران میتواند فاکتور اثرات صدا بر انسان ( کارگران حاضر در کارگاه را نشان دهد). استفاده و یا عدم استفاده از وسائل حفاظت فردی میتواند نحوه و میزان وسعت برنامه حفاظت شنوائی مورد نیاز را روشن نماید.
وضعیت اپراتوروضعیت اپراتور اساس چگونگی قرار گرفتن صداسنج ،تعداد نمونه گیری و .. می باشد.
در ضمن ثابت یا متحرک بودن اپراتور عامل مهمی دراندازه گیری ها است مثلاًاگر ثابت باشد تعداد نمونه کمتری نیاز می باشد (البته اگر صدا یکنواخت باشد).
این فاکتور به قدری مهم است که درهمه ی استانداردها ی اندازه گیری صدا ذکر شده است.
برای اندازه گیری صدا، دستگاه تراز سنج صدالازم است که شناخت هر چه بهتر آن در به دست آوردن نتایج امری بدیهی است برای این منظور مشخصات صداسنج از قبیل نوع دستگاه،شماره سریال، شرکت سازنده بایستی در فرم ذکر گردد. دستگاههای مختلف از استانداردهای متفاوت تبعیت می کنند و هر کدام از دقت عملکرد در یک محدوده خاص قرار می گیرند. ضمنا ارائه نوع و مدل دستگاه به پیگیری های حقوقی بعدی نیز کمک شایانی می نماید چون در برخی موارد دستگاه ذیربط در خصوص صحت نتایج اظهار شک نموده و می بایست مجدد آزمایشات را با همان متد و دستگاههای قبل ارائه نمود. ارائه نوع و مشخصات دستگاه نه تنها برای اندازه گیری صدا لازم است این یک امر کاملا پذیرفته شده برای تقریبا تمامی تحقیقات علمی سراسر دنیاست.
سرعت پاسخ دستگاه
اصوات مختلف اعم از یکنواخت ، متغیر و کوبه ای در طول زمان تداوم خود دارای تغییرات دامنه فشار بوده و این تغییرات در برخی از آنها لحظه ای است. برای اندازه گیری انواع صدا نمی توان حساسیت عکس العمل زمانی دستگاه را یکسان در نظر گرفت . در تراز سنج های دقیق لازم است تا سرعت درک یا پاسخ زمانی دستگاه با سرعت تغییرات دامنه فشار صوت متناسب گرددو برای این کار از شبکه سرعت پاسخ دستگاه کمک می گیرند تا اندازه گیری متناسب با سرعت تغییرات دامنه فشار صوت باشد. سرعت پاسخ دستگاه را بر اساس نوع منابع وتوصیه استاندارد انتخاب می نمایند(معمولاًSlow برای منابع ثابت (حساسیت دستگاه در حد یک ثانیه برای درک تغییرات دامنه صدا می باشد. ) ،Fast برای منابع متحرک،Imp برای صدای کوبه ای (تغییرات دامنه صدا در حد میکرو ثانیه را درک می نماید ) وPeak برای تراز فشار ماکزیمم و صدای کوبه ای با تکرار زیاد ( سرعت پاسخ بین ّFast و Imp است))
با توجه به تفاوت منابع صدا در کارخانه ها و حتی بخش ها و سالن های تولید به نظر می رسد که ذکر این مطلب ضروری باشد. معمولا اندازه گیریهای با سرعت Slow از دقت بالاتری نسبت به اندازه گیریهای با سایر سرعت ها برخوردار می باشند. البته این امر به این مفهوم نیست که استفاده از سرعت Slow بر سایر سرعتها ترجیح داده می شود بلکه انتخاب درست سرعت عقربه با توجه به نوسات صدا از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

[دکتر مصطفی کلهر]

شبکه اندازه گیریشبکه های اندازه گیری شامل A-B-Cو D-E-Line است. چون اهداف اندازه گیری متفاوت است در نتیجه شبکه های اندازه گیری نیز متفاوت است. در فصول قبلی در خصوص این عامل بطور مفصل بحث گردید لذا با عنایت به نوع هدف و شرایط محیط ( تراز صدا) تعیین نوع شبکه و ارائه آن در فرم ضروری می باشد.
موقعیت میکروفنهر دستگاه صدا سنج ترازصوت حداقل دارای 3 بخش اساسی زیر است:
میکروفن
پردازشگر
نمایشگر
اما چیزی که در اینجا مهم است و شاید اساسی ترین بخش تراز سنج صدا باشد میکروفن است.
پاسخ به دریافت فرکانس (Frequency response)، حساسیت (Sensitivity)،جهت داربودن(Directionality)و حدود(Range) تراز فشار صوت ابتدا توسط میکوفن تعیین شده و سپس به قسمتهای دیگر و دستگاه منتقل می شود. مسلماً تنها چیزی که در اندازه گیری صدا در اختیار کارشناس است ،چگونگی قرار گیری میکروفن صداسنج است. زیرا بقیه مسائل خارج از اختیار ما است.این فاکتور به قدری اهمیت دارد که تغییر جزئی در زاویه میکروفن باعث تغییر تراز فشار صوتی دریافتی از محیط می شود.و می توان با تنظیم صحیح میکروفن تراز فشار صوتی آن محیط را بدست آوریم.
موقعیت میکروفن شامل جهت وارتفاع آن آن می باشد،که ارتفاع آن متناسب با وضعیت اپراتور تغییر می کند.در ISO9612 ارتفاع میکروفن برای اپراتور ایستاده file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifو برای اپراتور نشستهfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gifذکر شده است .همچنین جهت آن باید به سمت منبع اصلی صدا(مگر مواقعی که منبع صدای خاصی وجود نداشته باشد مانند بخش اداری)باشدکسی که مسئول اندازه گیری صدا است باید به این نکته توجه داشته باشد که تنظیم صحیح زاویه میکروفن،ارتفاع آن مهمترین مسئله در اندازه گیری صدا است وحتماً باید در فرم اندازه گیری صدا عنوان شود .
نکته ای که در فرم بایستی رعایت شود، سهولت پرکردن آن است و هر کسی که آشنایی مختصری با این مسائل داشته باشد باید بتواند آن را پر کند و علامت بزند.
خصوصیات صدایکی ازعوامل مهمی که در برسی صدا اهمیت دارد مدت زمانی است که صدا ادامه پیدا می کند،تقسیم بندی های مختلفی بر حسب طول زمان برقراری صدا و توزیع زمانی آن می باشداز جمله یکنواخت ، ضربه ای، متغیر و منقطع که این تقسیم بندی در واقع اساس اندازه گیری است. بهر شکل به نظر می رسد این فاکتور بسیار مهم است و باید حتما ذکر می شد .

[دکتر مصطفی کلهر]

مدت زمان اندازه گیریfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.giffile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifیا مدت زمان اندازه گیری :مدت زمانی است که تراز فشار اندازه گیری می شود.این مدت زمان باید به قدری باشد که کلیه فعالیتهای یک سیکل عملیاتی را در برگیرد. اگر صدا یکنواخت باشد این file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifزیاد اهمیت ندارد و فقط برای درستی قرائت صداسنج است. اگر صدا متغیر باشد file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifاهمیت زیادی پیدا می کندزیرا با گرفتن زمان تغییر هر تراز فشار صوت می توان را بدست آورد.
مدت زمان مرجع اندازه گیریfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image007.giffile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image007.gifیا مدت زمان مرجع اندازه گیری:مدت زمانی خاصی است که تراز فشار صوت در آن اندازه گیری می شود.و معمولاًبیانگر یک شیفت کاری (8 ساعته)است..
در ISO 4142 زمان رفرنس اندازه گیری در طول روز file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image010.gifو در طول شب 5 دقیقه می باشد.
در ISO 9612دو روش برای تعیین تراز فشار صوت ذکر شده است:
اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image012.gifباشد کل مواجهه صوت در یک شیفت کاری بدست می آید.و
اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image014.gifباشد مواجهه تراز فشار صوت از طریق تجربی بدست می آید.
پس نتیجه می شود که زمان مرجع اندازه گیری باید مشخص باشد. و ذکر آن در فرم لازم بوده است. علت اساسی توجه به این فاکتور به اسکیل لگلاریتمی بر می گردد. همواره برای هر کمیتی ما نیاز به یک کمیت مبنا یا مرجع داریم تا بتوانیم آن کمیت را در اسکیل لگاریتمی نیز مورد مطالعه قرار دهیم. در خصوص زمان نیز اگر بخواهیم تاثیر زمان را نشان دهیم علاوه بر زمان مواجهه نیاز به زمان مرجع داریم که لازم است در این فرم به آن توجه شود.
تراز صدای زمینهفاکتور بعدی تراز صدای زمینه است که بایستی در فرم ذکر شود . بعنوان مثال در استاندراد ISO4142 نحوه ی اندازه گیری و حالتهای پیشنهادی ذکر شده است که فوقا به آنها بتفصیل اشاره گردید. همانطور که قبلا نیز اشاره گردید صدای زمینه در شرایط خاصی روی تراز فشار صوت منتشره تأثیر می گذارد،برای این منظور ضریب تصحیحی به نام file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image016.gif(که درISO 11201 آمده است) معرفی شده که این تأثیر را اصلاح می کند.
که در آ ن اختلاف بین تراز فشار صوت اندازه گیری شده در یک موقعیت خاص در ماشین مورد آزمایش هنگامی که کار می کندو موقعی که خاموش است را صدای زمینه میگویند. در شرایط خاص اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image018.gif آنگاه file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image020.gifاست. و اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image022.gif آنگاه file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image024.gifاست.
خصوصیات محیط اندازه گیریفاکتور بعدی خصوصیات محیط اندازه گیری مانندجنس کف،سقف ودیوارها است.میدانیم که جنس این سطوح و ضریب جذب هر کدام و همچنین صداهای انعکاسی از آنها می تواند بر روی تراز فشار صوت اثر بگذارد.درISO 11201 ضریب تصحیحی به نام ضریب تصحیح محیط اندازه گیری یاfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image026.gifذکر شده است .
file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image026.gifبرای تأثیر صدای بازتابی یا جذب شده بر تراز فشار صوت در موقعیت خاص است. صدای جذب شده یا انعکاسی مطمئناًبه ضریب جذب محیط یا ماده ی جاذبی که در محیط قرار دارد بستگی دارد. file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image026.gifاز فرمول زیر بدست می آید.

file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image028.gif

که در آن S سطح سالن و A سطح جذبی است که در بخش انتشار صوت در میدان محدود بطور مفصل توضیح داده شده است.

شرایط آب وهواییبر اساس ISO 4142 باید شرایط آب وهوایی در طول انداره گیری ثبت شود.چون شرایط آب وهوایی می تواند بر روی تراز فشار صوت بوسیله تولید و انتشار صدا اثر بگذارد. البته منظور این نیست که دقیقاً تمام عوامل محیطی اندازه گیری شود، فقط تخمین و یا برآوردی از شرایط آب وهوا کافی است،برای اینکه فردی که گزارش را برسی می کند به محل جغرافیایی محل واقف شود.



بعضی از عوامل محیطی عبارتنداز:


باد:

هنگامی که میکروفن در معرض جریان هوای 6 میل(هر میل 6080 پا)یا بیشتر قرار بگیرد.یک صدای پهن با فرکانس پایین جواب خواهد داد . برای کاهش اثرات این اثراز Wind screen یا پوشش میکروفن استفاده می شود،که البته باید خصوصیات آن ذکر شود .


رطوبت:

بیشتر میکروفن هائی که بطور معمول استفاده میشوند به رطوبت حساس نیستند اما باید دستگاه را از باران-برف و.. محفوظ نگه داشت.


حرارت:

تقریباًتمام صداسنج ها طوری طراحی شده اند که در درجه حرارت بین file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image030.gifتا file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image032.gifبه خوبی کار کند.

[دکتر مصطفی کلهر]

زمان مواجهه کارگر با صدا زمان مواجهه کارگران با صدا فاکتور بعدی است که باید در فرم ذکر شود ،زیرا حدود مجاز مواجهه با صدا 85 دسی بل برای 8 ساعت است.و ما برای تعیین حدود مواجهه کارگران باید ساعات مواجهه کارگران با صدا را داشته باشیم.اگر بیشتر از 8 ساعت باشد مسلماً حد مجاز مواجهه کمتر خواهد شد،وعکس آن صادق است. اندازه گیری لگاریتم در مبنای 10 صدای ترافیک با استفاده از صداسنج: وسایل مورد نیاز : صداسنج، حفاظ بادی، سه پایه، مدرج کننده آکوستیک (دستگاه کالیبراسیون صوتی) روش اندازه گیری : صداسنج بر روی سه پایه در یک وضعیت مناسب قرار داده می شود. برای اندازه گیری صدای حاصل از ترافیک، میکروفون می بایستی 2/1 متر بالاتر از سطح زمین نصب شود. کلید صداسنج ابتدا بر روی وضعیت تست قرار داده می شود تا از عملکرد صحیح باطری اطمینان حاصل گردد. سپس دستگاه کالیبره بر روی میکروفون قرار داده شده و کاهش دهنده نیز در وضعیت مناسبی تعبیه می گردد. بدین ترتیب چنانچه مدرج کننده 94 دسیبل را نشان دهد، کاهش دهنده روی 90 دسیبل تنظیم می گردد. حال کلید در وضعیت خطی آهسته قرار می گیرد و یا در صورتی که مدرج کننده دارای فرکانس یک کیلو هرتز باشد، موقعیت انتخاب می گردد. بدین ترتیب صداسنج تنظیم گردیده و درصورت لزوم توسط پیچ تنظیم دقیق، تنظیماتلازم صورت می گیرد. حال صداسنج در حالت (A ) dB قرار داده شده، یک درجه کاهش مناسب جهت حصول اطمینان از عدم عبور عقربه از بالاترین سطح اندازه گیری انجام می گیرد. این کاهش در قسمت مرکزی نمودار ثبت صدا اعمال می شود. برای انجام اندازه گیری ها در محیط خارجی، حتماً باید حفاظ بادی مورد استفاده قرار گیرد. اولین قرائت از طریق نگریستن به صفحه صداسنج صورت گرفته و یک علامت (1) بر روی صفحه نمودار در سطح مناسب گذاشته می شود. این آزمایش به مدت 15 دقیقه تکرار می گردد، بنحویکه حداقل هر 4 ثانیه یکبار عمل قرائت انجام شده باشد. بر روی هر 4 مورد قرائت شده یک خط مورب کشیده می شود. سپس شمارش تعداد خطوط مورب هر ردیف صورت گرفته و تعداد کل علائم تعیین می گردد. بدین ترتیب سطح ( A)dB که بیش از ده درصد زمانی بالاتر از مقدار بدست آمده است تعیین می شود. تئوری آزمایش : سطح L10 نشاندهنده میزان صدا بر حسب ( A)dB می باشدکه در بیش از ده درصد زمانی، صدای اندازه گیری شده از آن بیشتر است. برای سروصدای ترافیک، عمل اندازه گیری از فاصله حداقل 1 متری ساختمانها و در ارتفاع 2/1 متر از سطح زمین، یکبار در هر ساعت و برای مدت 18 ساعت (از ساعت 6 الی 24) صورت می گیرد. بدین ترتیب با معدل گیری از 18 بار اندازه گیری انجام شده، می توان متوسط میزانت سر و صدا بر حسب ( A)dB را برای 10 درصد افزایش زمانی بدست آورد، که به ((L10 هجده ساعته)) موسوم است. مقدار L10 بسادگی از طریق محاسبه 10 درصد از کل مقادیر شمارش شده از حد بالای اندازه گیری های انجام شده، بدست می آید که در آن ( A)dB قرائت شده بصورت عددی صحیح با حداکثر 5/0 دسیبل کاهش یا افزایش ، تبدیل می گردد. بدین ترتیب سطح نشان داده شده، در واقع محدوده ای از سطوح صوتی خواهد بود. بعنوان مثال رقم 72 محدوده میزان صوت بین ( A)dB 5/71 تا ( A)dB 5/72 را نشان می دهد. مقادیر L10 ، L50 و L90 را نیز می توان به صورتهای مشابه تعریف نمود. مقادیرL10 ، L50 ، L90 ، ....،LN ، ترازی است که در 10 درصد ، 50 درصد ، 90 درصد و یا N درصد مدت زمان معین ، میزان صدا از حد آن تجاوز کرده است.

[دکتر مصطفی کلهر]

دستور العمل نحوه اندازه گیری صوت در محیط آزاد و مکانهای بسته



دستورالعمل روشهاي گيري و ارزيابي صدا.doc - 336 KB (http://uplod.ir/06e6qn93e8dq/دستورالعمل_روشهاي_گيري_و_ار زيابي_صدا.doc.htm)

[دکتر مصطفی کلهر]

روشهای اندازه گیری و ارزیابی صدا

1- هدف
2- تعیین و شناخت نوع استاندارد اندازه گیری
2-1- صداسنج
2-2- موقعیت میکروفن و وضعیت اندازه گیری
2-3- مدت زمان اندازه گیری
2-4- اندازه گیری صدای کوبه ای و ضربه ای
2-5- اطلاعاتی که باید ثبت شود
3- گردآوری اطلاعات دقیق از کارگاه و نحوه مواجهه کارگر
4- تعیین روش مناسب اندازه گیری
4-1- اندازه گیری محیطی
4-2- روش تهیه نقشه ناحیه بندی صوتی
5- کالیبراسیون
5-1- کالیبراسیون داخلی
5-2-کالیبراسیون خارجی
6- ارائه گزارش
6-1- فرم اندازه گیری صدا
6-2- کروکی
6-3- سرعت پاسخ دستگاه
6-4- موقعیت میکروفن
7- شرایط آب و هوایی
8- اندازه گیری لگاریتم در مبنای 10 صدای ترافیک با استفاده از صدا سنج
8-1- روش اندازه گیری
8-2- تئوری آزمایش







روش هاي اندازه گيري و ارزيابي صدا

به منظور اندازه گيري و ارزيابي صدا، شناخت كامل نسبت به روش هاي اندازه گيري، خصوصيات محيط كار، و چگونگي مواجهه كارگر با صدا اهميت دارد.
مهم ترين نكاتي كه مي بايست قبل از اقدام به اندازه گيري و ارزيابي مورد توجه قرار گيرند، شامل موارد زير است:


تعيين هدف اندازه گيري
تعیین و شناخت نوع استاندارد اندازه گیری
گردآوري اطلاعات دقيق از كارگاه و نحوه مواجهه كارگر
تعيين روش مناسب اندازه گيري
کالیبراسیون
ارائه گزارش


1) هدف :
اندازه گيري صدا مي تواند به منظورهاي گوناگوني انجام گردد که مشخص نمودن آنها قبل از انجام هر گونه اقدامی ضروری است اهداف اندازه گیری می تواند شامل موارد زیر باشد:
الف) اندازه گيري محيطي: براي تعيين توزيع تراز فشار صوت در سطح كارگاه
ب) اندازه گيري فردي: براي مشخص نمودن ميزان مواجهه كارگر
ج) اندازه گيري صنعتي: براي مثال اندازه گيري صداي يك دستگاه معين براي اهداف عيب يابي يا بازرسي فني.
د) اندازه گیری جت کنترل صدا: برای مشخص کردن منبع و فرکانس غالب صوتی و تعیین روش مناسب جهت کنترل و مقایسه بعد از اجراء طرح کنترلی




تعیین و شناخت نوع استاندارد اندازه گیری

در تمام مراحل اجرای یک پروژه اندازه گیری صدا شناخت و تعیین روش استاندارد اندازه گیری بسیار مهم می باشد. استفاده از این استانداردها جهت مقایسه نتایج چند اندازه گیری ، مقایسه با استاندارد ، اطمینان از صحت اندازه گیری و.. حائز اهمیت می باشند.
براي آشنايي با متدهاي اندازه گيري صدا مروری کلی بر تعدادي از استانداردها می نمائیم. اين استانداردها راهكارهايي در مورد اندازه گيري صدا ارائه داده اند، یکی از پرکاربردترین استاندرادهای مورد استفاده در بهداشت حرفه ای استاندارد ISO 9612-1997 می باشد که چكيده اي از نكات مهم وبرجسته اي كه در اين استاندارد و بعضا در سایر استاندراد های مرتبط وجود دارد، در این بخش ارائه گردیده است.
6 بخش عمده در استاندارد های اندازه گیری صدا قابل تفکیک می باشد که شامل:


مفاهيم و تعاريف
موقعيت ميكروفن و وضعيت اندازه گيري
زمان اندازه گيري
ابزار و وسايل
.صداي زمينه
اطلاعاتي كه بايد ثبت شوند

2-1- صداسنج:
یکی از متداولترین وسایل اندازه گیری شدت صوت، صداسنج می باشد. این وسیله ابتدا توسط یک میکروفون، صدای تولید شده را دریافت نموده و آن را به سیگنالهای الکتریکی که توسی یک آمپلی فایر تقویت می گردد، تبدیل می کند.


2-2- موقعيت ميكروفن و وضعيت اندازه گيري[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)
محل ميكروفن بايد به سمت سر كارگري كه در ايستگاه كاري است قرار دارد.در ديگر حالت ها هنگامي كه كارگر در ايستگاه كاري حضور دارد، ميكروفن باید 1/0 متر از كانال خارجي گوش كه مقدار بيشتريfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifدريافت مي كند نگه داشته شود.
ميكروفن دزيمتر بايد بر روي كلاه يا يقه كارگر در فاصله 1/0 تا 3/0 متراز كانال خارجي گوش نصب شود.
براي اندازه گيري در محل هاي خاص ،جهت ميكروفن بايد بر طبق بايد بر طبق دستور عمل سازنده باشد(در صورت امكان بايد به سمت ديد كارگر باشد).در ضمن اگر محل كارگر خيلي نزديك به منابع صوتي باشد ، محل ميكروفن و جهت آن بايد د قيقاً گزارش شود.
در نزديك منابع صوتي تغيير جزيي در محل ميكروفن ممكن است در نتايج تراز فشار صوت تغيير ايجاد كند، براي مشخص كردن محل تغييرات تراز فشار صوت تغيير محل ميكروفن بين رنج 1/0 تا 5/0 بايد صورت بگيرد.
ميكروفن بايد به سمت زاويه اي كه صدا از آنجا منتشر مي شود بوده و برای تعيين تراز فشار صوت منتشره در ماشين هاي بدون مراقب ، بايد به سمت منبع اصلي صدا باشد.
موقعيت ميكروفن براي اپراتور نشسته:[2] (http://www.aermod.ir/#_ftn2) اگر اپراتور حضور نداشته باشد و صندلي به ماشين وابسته باشد،ميكروفن بايدfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gif بالاي مركز صندلي قرار بگيرد ،مگر ااينكه در آيين نامه ي تست روش ديگري ذكر شود.
اگر اپراتور حضور داشته باشد بايد صندلي طوري تنظيم شده باشد كه اپراتور اجازه دسترسي به كنترل ها را به طور كامل دهد و ميكروفن بايدfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image006.gif بالاي صفحه صندلي قرار بگيرد.
موقعيت ميكروفن براي اپراتور ايستاده ثابت:ميكروفن بايد در ارتفاعfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image008.gif بر روي سطحي كه اپراتوربه صورت نرمال روي آن ايستاده قرار بگيرد.
موقعيت ميكروفن براي اپراتور متحرك:در چنين حالثهايي كه اپراتوردر يك مسير مشخص در نزديكي دستگاه هاي مورد آزمايش كار مي كند ،يك تعداد مناسب از موقعيتهاي ميكروفن متحرک بايد استفاده شود.و بايد به طور پيوسته در طول مسير يا به وسيله گرفتن تعداد كافي اندازه گيري در محل هاي مختلف و به دست آوردن مدت زمان اندازه گيري در آن محل هاي خاص و بعد به كار بستن رابطه زير file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gif به دست آورد.
اگر ارتفاع خاصي در آيين نامه ذكر نشده باشد موقعيت ميكروفن بايد مستقيماً بالاي خط رفرنس (خطي بر روي كف مستقيماً در پايين در مركز سر اپراتور براي يك مسير خاص) در ارتفاع file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image008.gifباشد. در صورتی که نتوانیم موقعیت خاصی تعیین کنیم ،حداقل 4 موقعيت بايد در نظر گرفته شود. اگر مسير خاص مستطيلي شكل باشد از روش پيشنهادي در ISO 11203 استفاده مي كنيم.
زمان اندازه گيري file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image010.gif :2-3- مدت زمان مرجع اندازه گيريfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image012.gif :مدت زماني است كه بيانگر يك شيفت كاري است (به طور معمول8 ساعت)
مدت زمان اندازه گيريfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image010.gif :مدت زماني است كه اندازه گيري در آن صورت مي گيرد. مدت زمان اندازه گيري بايد طوري انتخاب شود كه همه تغييرات مهم تراز فشار صوت را شامل شود. به علاوه انتخاب مدت زمان اندازه گيري بايد چنان باشد كه نتايج اندازه گيري با تكرار ثابت باشد.
در طول مدت زمان اندازه گيري ،بايد صداي خاص آن محل وجود داشته باشد. دو روش ممكن است براي به دست آوردن تراز مواجهه خاص استفاده شود:

[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) .ISO 9612:1997

[2] (http://www.aermod.ir/#_ftnref2) .ISO 11201:1996

[دکتر مصطفی کلهر]

.file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gif اگر مدت زمان اندازه گيري برابر با مدت زمان رفرنس باشد،كل مواجهه صوت در يك شيفت كاري ممكن است مستقيماً به دست آيد.
2.file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gif اگر مدت زمان اندازه گيري كمتر از زمان رفرنس باشد مواجهه ي صوت را از طريق تجربي به دست مي آوريم.
مدت زمان اندازه گيري به نوع صدا و نوسانات صدا بستگي دارد.بايد به اندازه كافي بلند باشد كه تراز فشار صوت به دست آمده بيانگر فعاليتهاي انجام شده به وسيله كارگران باشد.همچنين بايد به طور كامل فعاليت هاي بخش مربوطه يا چندين فعاليت را در بگيرد. اگر اندازه گيري پيوسته در مدت زمان مدنظر عملي نباشد يك زمان كوتاهتر براي اندازه گيري انتخاب مي كنيم،بنابر اين نثيجه يك قسمت از سيكل ،نماينده مواجهه وي مي باشد. همانطور که قبلا نیز ذکر گردید با توجه به نوسانات زمانی صدا چهار نوع متمایز از صدا تعریف می شود که شامل صدای پیوسته ، متغیر، منقطع و کوبه ای می باشد.
اندازه گيري مواجهه كارگر با صداي يكنواخت: در صورتيكه كارگر در طول شيفت كاري با صداي يكنواخت مواجهه داشته باشد مي توان در ايستگاه توقف يا در نقاط تردد وي 3 بار تراز معادل 8 ساعته يا دوز صداي دريافتي با توجه به مدت زمان مواجهه مقادير را ارزيابي كرد.
اندازه گيري مواجهه كارگر در مدت هاي معين با صداي منقطع:براي هر مواجهه مقادير تراز صدا را را اندازه گيري نموده و با استفاده از فرمول تراز معادل 8 ساعته را تعیين می نمائیم.
اندازه گيري مواجهه كارگر در مدت هاي نا معين با صداي متغير با زمان:در اینگونه موارد در صورتی که نتوانیم مقاطع زمانی خاصی برای هر نوسانات تماس داشته باشیم تنها را باقیمانده استفاده از دزيمتري می باشد.
2-4-اندازه گيري صداي كو به اي و ضر به اي:در صورتی که ابزارهای تخصصی اندازه گیری صدای کوبه ای همچون اسیلوسکپ ، ضبط صوت مغناطیسی و غیره در دسترس نباشد براي اندازه گيري صداي كوبه اي می توان تراز فشار صوت در مقياس A در محل استقرار كارگر اندازه گيري نموده و مي توان به صورتهاي مختلف در ارتباط با استاندارد صدا مورد ارزيابي قرار گيرد.شرط استفاده از اين روش اين است كه تراز فشار پيك نبايد*از 140 دسي بل بيشتر باشد. توضیحات بیشتر در این خصوص در بخش مربوطه ارائه می گردد.
ابزار و وسائل
شامل ميكروفن و كابل مطابق كلاس 1 ،بر طبق IEC691 يا صداسنج مطابقIEC804 براي اندازه گيري در يك اكتاوباند ياfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image006.gif اكتاوباند ،آناليزور لازم است مطابق IEC260 قبل و تعد از از هر بار اندازه گيري كاليبراتور صدا با دقت file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image008.gif (طبق كلاس 1 در IEC942)بايد به كار برده شود در ميكروفن تا از صحت كل سيستم در يك يا چند فركانس مطمئن شويم. براي درستي صحت بعضي از ابزار آلات هر يكسال از كاليبراتور بايد استفاده شود. بعضي از وسايل مثل صداسنج يا ابزارهاي IEC بايد هر دو سال يكبار كاليبره شوند
2-5- تراز صداي زمينه:[1] (http://www.aermod.ir/#_ftn1)براي اندازه گيري تراز صداي زمينه سه حالت پيشنهاد گردیده:


منبع صداي جديدي نصب شده و يا تغيير و اصلاح شده
وجود يك منبع صداي خاص كه به طور پيوسته كار نمي كند.
وجود يك منبع صداي خاص كه به طور پيوسته كار مي كند.

تا جائيكه ممكن است تراز صداي زمينه در محل ارزيابي اندازه گيري می گردد،اگر اين عملي نباشد كه تراز صداي زمينه را در محل ارزيابي كنيم ،تراز صداي زمينه را در ديگر محلها ،جاهائيكه فرض مي شود داراي صداي زمينه اي برابر باشد اندازه گيري مي كنيم و دلايل استفاده از اين فرضيه را گزارش مي كنيم . بایستی اطمينان حاصل نمود كه مدت زمان اندازه گيري براي به دست آوردن تراز صداي زمينه كافي است. تراز صداي زمينه بعضي مواقع تحت تاثير وضعيت جوي قرار مي گيرد .به ويژه در جاهائيكه منابع اصلي صداي زمينه از محل ارزيابي دور باشد. در چنين حالتهايي لازم است اندازه گيري صداي زمينه را تكرار كنيم .
منابع صداي ويژه جديد يا تغيير داده شود:تراز صداي زمينه در روزهايي از هفته و زمانهايي از روز هنگامي كه منبع صداي ويژه مي خواهد كار كند اندازه گیری می شود.
منبع صداي ويژه كه به طور پيوسته كار نمي كند:اندازه گیری تراز صداي زمينه در غياب صداي خاص در روزها و زمانهايي كه منبع صداي ويژه به صورت نرمال كار خواهد كردو يا


در طول يك خاموشي موقتي منبع صداي خاص
بلافاصله قبل و بعد از كار منبع صداي خاص

وجود منبع صداي خاص كه به صورت پيوسته كار مي كند:تراز صداي زمينه در موقعيتي كه تحت تاثير صداي خاص قرار نمي گيرد اندازه گيري می شود. در این خصوص در مبحث تفریق ترازها توضیح لازم ارائه گردیده است.
2-6- اطلاعاتي كه بايد ثبت شوند:[2] (http://www.aermod.ir/#_ftn2)اطلاعات ذیل حتما می بایستی ثبت شده و بهنگام گزارش ارائه گردند. در بسیاری موارد عدم ارائه این اطلاعات مقایسه داده ها در شرایط زمانی مختلف را دچار اختلال می نماید. بعنوان مثال در زمانی خاص صدای منبع و یا محیطی را اندازه گیری می نمائید بهد از چند مدت بدون هیچ دخالت آکوستیکی مجددا صدا را در همان محل اندازه گی می نمائید در صورتی که میزان صدا را کمتر اندازه گیری نمائید ظاهرا نشان دهنده خطا در اندازه گیری می باشد در حالیکه در شرایط اولیه اندازه گیری وضعیت منابع با حالت دوم متفاوت بوده لذا مقایسه را دچار مشکل می نماید. ضمنا در موارد حقوقی نیز این امر از اهمیت خاصی برخوردار استماشين مورد آزمايش

نوع ماشين
داده هاي فني
اندازه – بعد
سازنده
شماره سريال
سال توليد

شرايط انجام آزمايش:

شرح كمي دقيق از وضعيت –عملكرد-روابط-پريودهاي عملياتي وسيكل آن
شرايط نصب
مكان ماشين در محيط آزمايش
اگر ماشين مورد آزمايش داراي چندين منبع صدا باشد ،شرح منابع در حال كاردر طول اندازه گيري

شرح محيط آزمايش(محيط اكوستيك)


اگر داخل باشد ،شرح رفتار فيزيكي ديوارها-سقف-كف-طرح ونقشه ساده،محل قرار گيري،ماشين مورد آزمايش ومحتويات اتاق
اگر خارج باشد،نقشه قرار گيري ماشين هاي موردآزمايش با درنظر گرفتن ناحيه دور و بر كه شامل:



درجه حرارت بر حسب درجه سلسيوس،فشار بارومتريك بر حسب پاسكال و رطوبت بر حسب درصد
سرعت باد بر حسب متر بر ثانيه

وسايل و ابزارها

وسايل استفاده شده براي اندازه گيري شامل نوع-شماره سريال وسازنده
روش استفاده براي كاليبراسيون سيستم،تاريخ و محل و نتايج كاليبراسيون بايد ذكر شود
خصوصيات محافظ ميكروفن

نقاط اندازه گیری و موقعيت خاص:شرح كمي دقيق بايد ثبت شوددر همه حالتهايي كه تراز فشار صوت اندازه گيري شده است.
اطلاعات صدا

همه داده ها ي تراز فشار صوت اندازه گيري شده
تراز فشار صوت(A)در حالتهايي خاص خواسته شده،كميتهاي مشابهه در ديگر فركانس ها و در شبكه فركانسي
تراز فشار صوت پيك(C)در موقعيتهاي خاص و ديگر خصوصيات زماني صداي منتشره در ايستگاه كاري
محل ،تاريخ و زماني كه اندازه گيري انجام شده و شخص مسئول اندازه گيري
تراز صداي زمينه (A) و ضريب تصحیح صداي زمينه file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image010.gif در هر موقعيت ( اگر احتياج باشد)،تراز صداي زمينه و ضريب تصحيح file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image012.gif در باند فركانسي

ضریب تصحیح صدای زمینه،[3] (http://www.aermod.ir/#_ftn3)file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image010.gifاین ضریب تصحیح برای تأثیر صدای زمینه بر روی تراز فشار صوت منتشره در موقعیتهای خاص در ماشین های مورد آزمایش به کار می رود.

[1] (http://www.aermod.ir/#_ftnref1) ISO4142:1997

[2] (http://www.aermod.ir/#_ftnref2) .ISO 11201:1995

[3] (http://www.aermod.ir/#_ftnref3) .ISO 11200-11201

[دکتر مصطفی کلهر]

file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifبر حسب شبکه اندازه گیری نامگذاری می شود. مثلاً اگر در شبکه A اندازه گیری صورت پذیرد file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gifنامیده می شود.
برای تصحیح اثر صدای زمینه بر روی تراز فشار صوت از فرمول زیر استفاده می شود:

file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image006.gif

در اینجا:
file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image008.gif اختلاف بین تراز فشار صوت اندازه گیری شده در یک موقعیت خاص در ماشین مورد آزمایش هنگامی که کار می کند و موقعی که خاموش است.
در این متد :
اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image010.gifباشد کل مواجهه صوت در یک شیفت کاری بدست می آید.و
اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image012.gifباشد مواجهه تراز فشار صوت از طریق تجربی بدست می آید
file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gif باید بر اساس موقعیت میکروفن تعریف شده باشد.
اطلاعات گزارش شده:گزارش بايد شامل اندازه گيري تراز فشار صوت و نام شخص مسئول- تراز فشارصداي منتشره در موقعيت خاص باشد.




گردآوري اطلاعات دقيق از كارگاه و نحوه مواجهه كارگر

در اين مرحله ابتدا نقشه ساده محيط كار كه داراي مقياس و محل نصب دستگاهها، خصوصيات دستگاههاي مولد صدا هستند ترسيم شده و سپس اطلاعات مربوط به محل هاي تردد و توقف كارگران، ساعات مواجهه هر گروه كارگران با صدا، اوقات تغيير شيفت و اطلاعات مديريتي مهم مانند اضافه كاري، كار گردشي و مرخصي ها ثبت گردد. در صورتي كه اهداف كنترل صدا نيز مدنظر باشد لازم است كه اطلاعات دقيق و وسيعي علاوه بر موارد ذكر شده از مشخصات فني دستگاهها و محل استقرار آنها، مشخصات فني سازه هاي بناي كارگاه و نيز مشخصات آكوستيكي سطوح داخلي به فهرست اطلاعات اضافه گردد.

4) تعیین روش مناسب اندازه گیری
یکی از مهمترین بخش های اندازه گیری صدا طبیعتا تعیین روش مناسب اندازه گیری است. اگر این رش درست تعیین نشود ممکن است کل نتایج اندازه گیری نادرست بوده و قابل استفاده نبوده و باعث از بین رفتن وقت ، هزینه و احتمالا بروز اختلاف در مراجع قانونی و حقوقی شود. لذا توجه عمیق و رعایت موارد ذکر شده در این بخش از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. سعی خواهد شد که در این بخش مثال های عملی نیز ذکر شده تا مطالب بیشتر کابردی باشند.دو فاکتور عمده در تعیین روش اندازه گیری شامل 1. هدف ( محیطی، فردی، دستگاه ها و کنترل) 2 . تغیرات صدا با توجه به زمان ( صدای پیوسته، متغیر، منقطع و کوبه ای) می باشند. لذا روش های اندازه گیری ذکر شده در این بخش برای هر هدف در شرایط تغییرات مختلف صدا بطور جداگانه ارائه می گردد. امید است که در عمل نیز به این موارد توجه ویژه گردد.

4-1- اندازه گيري محيطي:
در اين هدف محل هاي استقرار كارگران مورد نظر نبوده ولي نتايج آن براي تعيين و مشخص نمودن توزيع فشار صوت و محدوده هاي خطر در كارگاه و همچنين تعيين منابع اصلي صوت براي كنترل صدا، استفاده مي شود. تاکید می شود هیچگاه نتایج بدست آمده از این روش را هیچگاه با استانداردهای مواجهه فردی مقایسه ننمایید. لذا با انجام این اندازه گیری نمی توان گفت که افرادی که در این سالن کار می کنند در معرض صدای بالاتر یا پائین تر از حد مجاز می باشند. گرچه یک محدوده ای از وضعیت صدا در سالن یا صنعت مورد نظر بدست می دهد.
با این هدف در چهار نوع صدای تعریف شده فوق روش های اندازه گیری بشکل زیر می باشد:

اندازه گیری صدای محیطی در شرایط صدای پیوسته
به منظور انجام هدف کلی اندازه گیری صدای محیطی در شرایط ذکر شده سه نوع هف جزئی را می توانیم دنبال نموده و روش اندازه گیری را بر اساس آن دنبال نمائیم.


روش تهيه نقشه ناحيه بندي صوتي
روش تهيه نقشه خطوط هم تراز
روش متوسط گيري تراز فشار صوت




روش تهيه نقشه ناحيه بندي صوتي

در این روش پس از اندازه گيري مقادير و درج در جدول کد بندی شده با توجه به چهار محدوده تراز فشار صوت ( یا سه محدوده) ،با رنگ، هاشور یا کد مربوطه نقشه محدوده بندی مشخص می شود و با رنگ های مشخص رنگ آمیزی می گردد. در روش چهار محدوده ای رنگ ها و محدوده ها بشرح زیر توصیه شده است.
محدوده ايمن: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت كمتر از dB(A)70 هستند با رنگ سبز مشخص مي*شوند.
حوزه بهداشتي: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بين dB(A)85-70 هستند با رنگ آبي مشخص مي*شوند.
حوزه هشدار: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بين dB(A)90-85 هستند با رنگ زرد مشخص مي*شوند.
محدوده خطر: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بيشتر از dB(A)90 هستند با رنگ قرمز مشخص مي*شوند.
و در روش سه محدوده ای معمولا رنگ ها و محدوده ها بشرح زیر می باشد:
محدوده ايمن: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت كمتر از dB(A)65 هستند با رنگ سبز
محدوده احتیاط: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بين dB(A)85-65 هستند با رنگ زرد
محدوده خطر: نقاطي كه داراي تراز فشار صوت بيشتر از dB(A)85 هستند با رنگ قرمز مشخص

البته در اغلب موارد روش سه محدوده ای استفاده می گردد. که البته پاسخگو نیز هست. این روش به برنامه های کنترل مدیریتی و کنترل مهندسی صدا کمک می نماید. با داشتن نقاط خطر می توان محل تردد کارگران ویا حضور آنان را بنحوی تغییر داد تا در محل ایمن و یا احتیاط قرار گیرند. محل قرار گیری محفظ های صوتی در محدوده احتیاط هزینه کمتری نسبت به محدوده خطر خواهد داشت.
برای انجام روش ناحیه بندی نیاز به استفاده از روش اندازه گیری شبکه ای منظم می باشد. در این روش کارگاه ها یه مربعات مساوی تقسیم گردیده و مراکر این مربعات بعنوان نقاط اندازه گیری در نظر گرفته می شوند. ابعاد مربع ها با توجه به سطح کارگاه تعیین می گردد. در این خصوص ابعاد ذیل توصیه گردیده است:


كارگاههاي زير 100 متر مربع ( مربعهاي 2 در 2)
كارگاههاي بين 100 تا 1000 متر مربع ( مربعهاي 5 در 5 )
كارگاههاي بزرگتر از 1000 متر مربع ( مربعهاي 10 در 10)

نکات قابل ذکر در این خصوص عبارتند از :


بعنوان یک اصل هر چه تعداد نقاط اندازه گیری بیشتر باشد نتایج بدست آمده دقیق تر می باشند. البته باید رعایت هزینه های اقتصادی و وقت را نمود بدین سبب بهرت است توصیه ها ی فوق را مد نظ قرار داد.
در مواردی که مربع تعیین شده بر اساس روش فوق روی یک دستگاه یا محلی افتاد که قابل اندازه گیری نیست، لازم است آن نقطه بعنوان نقطه کور از جمع نقاط اندازه گیری حذف و درگزارش ارائه گردد.
در مواردی که مرز مربع تعیین شده ( نقطه انتخاب شده جهت اندازه گیری ) روی یک دستگاه یا محلی غیر قابل اندازه گیری افتاد ولی هنوز در مربع فوق الذکر نقاطی جهت اندازه گیری وجود دارند لازم است در این مربع اندازه گیری انجام گرفته و تا جائیکه ممکن است به نقطه مرکزی نزدیک گردید.
در صورتیکه کارگاه مربع نبوده و اشکال دیگری همچون مستطیل و غیره داشته باشد لازم است مربع ها از یک طرف کارگاه آغاز و در سمت دیگر کارگاه فضای باقیمانده بصورت مستطیل و یا اشکال دیگر تقسیم بندی گردد. در این خصوص بعنوان مثال اگر کارگاهی به ابعاد 6 در 6 متر داشته باشیم چون این کارگاه بشکل مربع است براحتی می توان انرا به مربع های 2 در 2 تقسیم نموده و نهایتا 9 مربع 2 در 2 بدست آورد که مراکز این مربع ها ایستگاه های اندازه گیری در این سالن خواهند بود ولی اگر ابعاد این کارگاه 6 در 7 متر باشد ، ابتدا لازم است از یک طرف مربع های 2 در 2 را ایجاد نمود و در بخش دیگر فضای باقیمانده که 1 در 6 است را به مربع های 2در 1 تقسیم بندی نموده و مراکز این مستطیل ها بعنوان ایستگاه های اندازه گیری در نظر گرفته شوند. لذا همانگونه که دیده می شود تعداد نمونه در این سالن 12 عدد خواهد شد. بعنوان اصل هیچیک از اضلاع مستطیل ردیف آخر نباید کمتر از 2 متر در کارگاه های زیر 100 متر و 5 متر در کارگاه های بین 100 تا 1000 متر و 10 متر در کارگاه های با سطح بیشتر از 1000 متر باشد.
گرچه در این بخش صدای محیط از نوع پیوسته است و تغیرات صدا با توجه به زمان کم است ولی بهتر است در هر نقطه حداقل سه مرتبه صدا اندازه گیری و میانگین این سه قرائت بعنوان تراز صدا در ایستگاه مورد نظر ارائه شود.
نوع شاخص مورد اندازه گیری در این روش تراز صدا در شبکه A می باشد که بهتر است تراز صدا در شبکه C نیز جهت مقایسه در هر ایستگاه اندازه گیری شود.
جهت میکروفون، سرعت عقربه و سایر نکات باید از توصیه های ذکر شده فوق تبعیت نماید.
ضمنا بهنگام اندازه گیر باید اطمینان حاصل نمود که وسیله مورد استفاده کالیبره شده است که در این خصوص در بخش های بعدی توضیح داده خواهد شد.

[دکتر مصطفی کلهر]

کالیبراسیون تراز سنج صوت :


برای اطمینان از صحت کار اندازه گیری توسط تراز سنج صوت لازم است ابتدا آن را با یک مولد صوتی استاندارد کالیبره می نمایند. این مولد کالیبراتور استاندارد یا پیستون فون است. این دستگاه در فرکانسهای معینی مثلاً 1 کیلو هرتز یا 250 هرتز تراز معینی از صوت خالص برابر 94 یا 114 دسی بل تولید می کند. کالیبراسیون به دو صورت انجام می گیرد.

5-1- کالیبراسیون داخلی :
برخی دستگاههای تراز سنج می توانند مدارهای داخلی خود را غیر از میکروفن بصورت داخلی کالیبراسیون نمایند. این عمل بدون استفاده از کالیبراتور بوده و با انتخاب دکمه مناسب هنگام روشن بودن دستگاه بر روی تراز معینی(معمولاً 94 دسی بل) کالیبره می شود . این کار اگر چه لازم است ولی کافی نیست و برای اطمینان باید کالیبراسیون خارجی صورت گیرد.

5-2- کالیبراسیون خارجی :
برای این کار با استفاده از کالیبراتور استاندارد و توجه به دستورالعمل دستگاه تراز سنج کالیبراتور روشن شده و تراز فشار صوت اندازه گیری می گردد. در غیر این صورت بایستی دستگاه را روی حالت سرعت slow و شبکه A و حالت SPLrms قرار داده، آنگاه پس از نصب کالیبراتور روی میکروفن و روشن کردن کالیبراتور و تراز سنج، بوسیله پیچ تنظیم که بر روی تراز سنج تعبیه شده است عمل کالیبراسیون انجام می گردد. لازم به ذکر است که باید اندازه میکروفن و رابط کالیبراتور متناسب بوده و خلاصی نداشته باشد. تغییرات فشار هوا حداکثر به اندازه 0.3 dB بر کالیبراسیون موثر می باشد.

6)ارائه گزارش
گزارش اندازه گیری و ارزیابی صدا معمولا در سه بخش خلاصه می شود که شامل:


توضیح شرایط و مشخصات ذکر شده در قسمت " اطلاعاتی که باید ثبت شوند" بند 2
تکمیل فرم خالی از قبل تهیه شده
ارائه نظر تحلیلی کارشناسی در باره نتایج اندازه گیری

در این بخش در خصوص فرم اندازه گیری صدا و مشصاتی که باید این فرم داشته باشد و مختصری در خصوص تحلیل نتایج ارائه خواهد گردید.

6-1- اندازه گیری صدابرای گزارش اندازه گیری صدا در هر جایی مسلماً فرمی لازم است که اطلاعات مربوطه در آن ثبت شود .این فرم براساس بهره گیری از استانداردهای اندازه گیری صدا(ISO9612,11200,11201,11202,11203,4142) قابل طراحی می باشد. در این فرم تا جایی که مقدور است بایستی تمام آیتم هایی که مدنظر استانداردها بوده گنجانده شود.
عنوان فرمیکی از ضروریات فرم طراحی شده ، عنوان فرم است. در صدر فرم بایستی مشخص نمود که این فرم چه نوع اطلاعاتی را ارئه میدهد. صرف نوشتن فرم گزارش اندازه گیری صدا کافی نیست. واساسا فرم طراحی شده برای اهداف مخحتلف اندازه گیری صدا نمی تواند یکسان باشد. اگر فرم اندازه گیری مخصوص اندازه گیری صدای محیطی است باید عنوان نیز با این هدف هماهنگ باشد. اگر فرم مربوط به اندازه گیری مواجهه فردی است باید عنوان فرم نیز نتایج اندازه گیری مواجهه فردی با صدا خواهد بود. بهر شکل وقتی فرم صدا تکمیل می شود ابتا باید مشخص باشد که این فرم برای ارائه نتایج چه هدفی تنظیم گردیده است. فرم اندازه گیری صدائی که بتواند تمام اهداف مختلف اندازه گیری صدا را پوشش دهد وجود ندارد و امکان تنظیم چنین فرمی وجود ندارد ، اگر هم قرار باشد مبادرت به تهیه چنین فرم نمود ، این فرم باید دارای چند بخش مجزا برای هر یک از اهداف باشد.
6-2- کروکیمورد بعدی قسمتی به نام کروکی است که باید در بخشی از فرم فضائی برای ارائه کروکی در نظر گرفته شود. همانطور که می دانیم اولین مرحله از فرایند اندازه گیری و ارزیابی صدا،جمع آوری اطلاعات لازم در محیط است. در این خصوص ابتدا نقشه ساده محیط کار یا همان کروکی،که در آن محل نصب منابع مولد صدا ترسیم گردیده است.این کروکی باید دارای جهت جغرافیایی باشد،طوری که فردی که آن را می بیند تصوری از محیط کار بدست آورد.در ضمن خط تولید و نام دستگاه ها در آن ذکر شود.البته نام دستگاه ها را می توان در کنار کروکی نوشت.
مشخصات کارخانه –نام سالن-تاریخ اندازه گیری-نام مسئول-امضاء از جمله مواردی هستند که در تمام فرم ها ذکر می گردند.این موارد در استانداردهای اندازه گیری صدا ذکرشده و باید حتماً گزارش شوند.

منبع اصلی صدا-تعداد منابع-تعداد کارگران و وسایل حفاظت شنوایی

منبعی که صدای آن بر صدای سایر منابع غالب است بایستی شناسائی و ارائه گردد. تعدا منابع نیز کمک به بررسی مسیر و روند نوسانات تغیرات تراز صدا در داخل کارگاه نموده و تعداد کارگران میتواند فاکتور اثرات صدا بر انسان ( کارگران حاضر در کارگاه را نشان دهد). استفاده و یا عدم استفاده از وسائل حفاظت فردی میتواند نحوه و میزان وسعت برنامه حفاظت شنوائی مورد نیاز را روشن نماید.
وضعیت اپراتوروضعیت اپراتور اساس چگونگی قرار گرفتن صداسنج ،تعداد نمونه گیری و .. می باشد.
در ضمن ثابت یا متحرک بودن اپراتور عامل مهمی دراندازه گیری ها است مثلاًاگر ثابت باشد تعداد نمونه کمتری نیاز می باشد (البته اگر صدا یکنواخت باشد).
این فاکتور به قدری مهم است که درهمه ی استانداردها ی اندازه گیری صدا ذکر شده است.
برای اندازه گیری صدا، دستگاه تراز سنج صدالازم است که شناخت هر چه بهتر آن در به دست آوردن نتایج امری بدیهی است برای این منظور مشخصات صداسنج از قبیل نوع دستگاه،شماره سریال، شرکت سازنده بایستی در فرم ذکر گردد. دستگاههای مختلف از استانداردهای متفاوت تبعیت می کنند و هر کدام از دقت عملکرد در یک محدوده خاص قرار می گیرند. ضمنا ارائه نوع و مدل دستگاه به پیگیری های حقوقی بعدی نیز کمک شایانی می نماید چون در برخی موارد دستگاه ذیربط در خصوص صحت نتایج اظهار شک نموده و می بایست مجدد آزمایشات را با همان متد و دستگاههای قبل ارائه نمود. ارائه نوع و مشخصات دستگاه نه تنها برای اندازه گیری صدا لازم است این یک امر کاملا پذیرفته شده برای تقریبا تمامی تحقیقات علمی سراسر دنیاست.
6-3- سرعت پاسخ دستگاه
اصوات مختلف اعم از یکنواخت ، متغیر و کوبه ای در طول زمان تداوم خود دارای تغییرات دامنه فشار بوده و این تغییرات در برخی از آنها لحظه ای است. برای اندازه گیری انواع صدا نمی توان حساسیت عکس العمل زمانی دستگاه را یکسان در نظر گرفت . در تراز سنج های دقیق لازم است تا سرعت درک یا پاسخ زمانی دستگاه با سرعت تغییرات دامنه فشار صوت متناسب گرددو برای این کار از شبکه سرعت پاسخ دستگاه کمک می گیرند تا اندازه گیری متناسب با سرعت تغییرات دامنه فشار صوت باشد. سرعت پاسخ دستگاه را بر اساس نوع منابع وتوصیه استاندارد انتخاب می نمایند(معمولاًSlow برای منابع ثابت (حساسیت دستگاه در حد یک ثانیه برای درک تغییرات دامنه صدا می باشد. ) ،Fast برای منابع متحرک،Imp برای صدای کوبه ای (تغییرات دامنه صدا در حد میکرو ثانیه را درک می نماید ) وPeak برای تراز فشار ماکزیمم و صدای کوبه ای با تکرار زیاد ( سرعت پاسخ بین ّFast و Imp است))
با توجه به تفاوت منابع صدا در کارخانه ها و حتی بخش ها و سالن های تولید به نظر می رسد که ذکر این مطلب ضروری باشد. معمولا اندازه گیریهای با سرعت Slow از دقت بالاتری نسبت به اندازه گیریهای با سایر سرعت ها برخوردار می باشند. البته این امر به این مفهوم نیست که استفاده از سرعت Slow بر سایر سرعتها ترجیح داده می شود بلکه انتخاب درست سرعت عقربه با توجه به نوسات صدا از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
شبکه اندازه گیریشبکه های اندازه گیری شامل A-B-Cو D-E-Line است. چون اهداف اندازه گیری متفاوت است در نتیجه شبکه های اندازه گیری نیز متفاوت است. در فصول قبلی در خصوص این عامل بطور مفصل بحث گردید لذا با عنایت به نوع هدف و شرایط محیط ( تراز صدا) تعیین نوع شبکه و ارائه آن در فرم ضروری می باشد.
6-4- موقعیت میکروفنهر دستگاه صدا سنج ترازصوت حداقل دارای 3 بخش اساسی زیر است:
میکروفن
پردازشگر
نمایشگر
اما چیزی که در اینجا مهم است و شاید اساسی ترین بخش تراز سنج صدا باشد میکروفن است.
پاسخ به دریافت فرکانس (Frequency response)، حساسیت (Sensitivity)،جهت داربودن(Directionality)و حدود(Range) تراز فشار صوت ابتدا توسط میکوفن تعیین شده و سپس به قسمتهای دیگر و دستگاه منتقل می شود. مسلماً تنها چیزی که در اندازه گیری صدا در اختیار کارشناس است ،چگونگی قرار گیری میکروفن صداسنج است. زیرا بقیه مسائل خارج از اختیار ما است.این فاکتور به قدری اهمیت دارد که تغییر جزئی در زاویه میکروفن باعث تغییر تراز فشار صوتی دریافتی از محیط می شود.و می توان با تنظیم صحیح میکروفن تراز فشار صوتی آن محیط را بدست آوریم.
موقعیت میکروفن شامل جهت وارتفاع آن آن می باشد،که ارتفاع آن متناسب با وضعیت اپراتور تغییر می کند.در ISO9612 ارتفاع میکروفن برای اپراتور ایستاده file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifو برای اپراتور نشستهfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image004.gifذکر شده است .همچنین جهت آن باید به سمت منبع اصلی صدا(مگر مواقعی که منبع صدای خاصی وجود نداشته باشد مانند بخش اداری)باشدکسی که مسئول اندازه گیری صدا است باید به این نکته توجه داشته باشد که تنظیم صحیح زاویه میکروفن،ارتفاع آن مهمترین مسئله در اندازه گیری صدا است وحتماً باید در فرم اندازه گیری صدا عنوان شود .
نکته ای که در فرم بایستی رعایت شود، سهولت پرکردن آن است و هر کسی که آشنایی مختصری با این مسائل داشته باشد باید بتواند آن را پر کند و علامت بزند.

[دکتر مصطفی کلهر]

خصوصیات صدایکی ازعوامل مهمی که در برسی صدا اهمیت دارد مدت زمانی است که صدا ادامه پیدا می کند،تقسیم بندی های مختلفی بر حسب طول زمان برقراری صدا و توزیع زمانی آن می باشداز جمله یکنواخت ، ضربه ای، متغیر و منقطع که این تقسیم بندی در واقع اساس اندازه گیری است. بهر شکل به نظر می رسد این فاکتور بسیار مهم است و باید حتما ذکر می شد .
مدت زمان اندازه گیریfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.giffile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifیا مدت زمان اندازه گیری :مدت زمانی است که تراز فشار اندازه گیری می شود.این مدت زمان باید به قدری باشد که کلیه فعالیتهای یک سیکل عملیاتی را در برگیرد. اگر صدا یکنواخت باشد این file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifزیاد اهمیت ندارد و فقط برای درستی قرائت صداسنج است. اگر صدا متغیر باشد file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image002.gifاهمیت زیادی پیدا می کندزیرا با گرفتن زمان تغییر هر تراز فشار صوت می توان را بدست آورد.
مدت زمان مرجع اندازه گیریfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image007.giffile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image007.gifیا مدت زمان مرجع اندازه گیری:مدت زمانی خاصی است که تراز فشار صوت در آن اندازه گیری می شود.و معمولاًبیانگر یک شیفت کاری (8 ساعته)است..
در ISO 4142 زمان رفرنس اندازه گیری در طول روز file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image010.gifو در طول شب 5 دقیقه می باشد.
در ISO 9612دو روش برای تعیین تراز فشار صوت ذکر شده است:
اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image012.gifباشد کل مواجهه صوت در یک شیفت کاری بدست می آید.و
اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image014.gifباشد مواجهه تراز فشار صوت از طریق تجربی بدست می آید.
پس نتیجه می شود که زمان مرجع اندازه گیری باید مشخص باشد. و ذکر آن در فرم لازم بوده است. علت اساسی توجه به این فاکتور به اسکیل لگلاریتمی بر می گردد. همواره برای هر کمیتی ما نیاز به یک کمیت مبنا یا مرجع داریم تا بتوانیم آن کمیت را در اسکیل لگاریتمی نیز مورد مطالعه قرار دهیم. در خصوص زمان نیز اگر بخواهیم تاثیر زمان را نشان دهیم علاوه بر زمان مواجهه نیاز به زمان مرجع داریم که لازم است در این فرم به آن توجه شود.
تراز صدای زمینهفاکتور بعدی تراز صدای زمینه است که بایستی در فرم ذکر شود . بعنوان مثال در استاندراد ISO4142 نحوه ی اندازه گیری و حالتهای پیشنهادی ذکر شده است که فوقا به آنها بتفصیل اشاره گردید. همانطور که قبلا نیز اشاره گردید صدای زمینه در شرایط خاصی روی تراز فشار صوت منتشره تأثیر می گذارد،برای این منظور ضریب تصحیحی به نام file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image016.gif(که درISO 11201 آمده است) معرفی شده که این تأثیر را اصلاح می کند.
که در آ ن اختلاف بین تراز فشار صوت اندازه گیری شده در یک موقعیت خاص در ماشین مورد آزمایش هنگامی که کار می کندو موقعی که خاموش است را صدای زمینه میگویند. در شرایط خاص اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image018.gif آنگاه file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image020.gifاست. و اگرfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image022.gif آنگاه file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image024.gifاست.
خصوصیات محیط اندازه گیریفاکتور بعدی خصوصیات محیط اندازه گیری مانندجنس کف،سقف ودیوارها است.میدانیم که جنس این سطوح و ضریب جذب هر کدام و همچنین صداهای انعکاسی از آنها می تواند بر روی تراز فشار صوت اثر بگذارد.درISO 11201 ضریب تصحیحی به نام ضریب تصحیح محیط اندازه گیری یاfile:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image026.gifذکر شده است .
file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image026.gifبرای تأثیر صدای بازتابی یا جذب شده بر تراز فشار صوت در موقعیت خاص است. صدای جذب شده یا انعکاسی مطمئناًبه ضریب جذب محیط یا ماده ی جاذبی که در محیط قرار دارد بستگی دارد. file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image026.gifاز فرمول زیر بدست می آید.

file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image028.gif

که در آن S سطح سالن و A سطح جذبی است که در بخش انتشار صوت در میدان محدود بطور مفصل توضیح داده شده است.

7- شرایط آب وهواییبر اساس ISO 4142 باید شرایط آب وهوایی در طول انداره گیری ثبت شود.چون شرایط آب وهوایی می تواند بر روی تراز فشار صوت بوسیله تولید و انتشار صدا اثر بگذارد. البته منظور این نیست که دقیقاً تمام عوامل محیطی اندازه گیری شود، فقط تخمین و یا برآوردی از شرایط آب وهوا کافی است،برای اینکه فردی که گزارش را برسی می کند به محل جغرافیایی محل واقف شود.
بعضی از عوامل محیطی عبارتنداز:


باد:

هنگامی که میکروفن در معرض جریان هوای 6 میل(هر میل 6080 پا)یا بیشتر قرار بگیرد.یک صدای پهن با فرکانس پایین جواب خواهد داد . برای کاهش اثرات این اثراز Wind screen یا پوشش میکروفن استفاده می شود،که البته باید خصوصیات آن ذکر شود .


رطوبت:

بیشتر میکروفن هائی که بطور معمول استفاده میشوند به رطوبت حساس نیستند اما باید دستگاه را از باران-برف و.. محفوظ نگه داشت.


حرارت:

تقریباًتمام صداسنج ها طوری طراحی شده اند که در درجه حرارت بین file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image030.gifتا file:///C:\Users\DR951A~1.KAL\AppData\Local\Temp\msohtmlcl ip1\01\clip_image032.gifبه خوبی کار کند.
زمان مواجهه کارگر با صدازمان مواجهه کارگران با صدا فاکتور بعدی است که باید در فرم ذکر شود ،زیرا حدود مجاز مواجهه با صدا 85 دسی بل برای 8 ساعت است.و ما برای تعیین حدود مواجهه کارگران باید ساعات مواجهه کارگران با صدا را داشته باشیم.اگر بیشتر از 8 ساعت باشد مسلماً حد مجاز مواجهه کمتر خواهد شد،وعکس آن صادق است.




8- اندازه گیری لگاریتم در مبنای 10 صدای ترافیک با استفاده از صداسنج:

وسایل مورد نیاز : صداسنج، حفاظ بادی، سه پایه، مدرج کننده آکوستیک (دستگاه کالیبراسیون صوتی)

8-1- روش اندازه گیری :
صداسنج بر روی سه پایه در یک وضعیت مناسب قرار داده می شود. برای اندازه گیری صدای حاصل از ترافیک، میکروفون می بایستی 2/1 متر بالاتر از سطح زمین نصب شود. کلید صداسنج ابتدا بر روی وضعیت تست قرار داده می شود تا از عملکرد صحیح باطری اطمینان حاصل گردد. سپس دستگاه کالیبره بر روی میکروفون قرار داده شده و کاهش دهنده نیز در وضعیت مناسبی تعبیه می گردد. بدین ترتیب چنانچه مدرج کننده 94 دسیبل را نشان دهد، کاهش دهنده روی 90 دسیبل تنظیم می گردد. حال کلید در وضعیت خطی آهسته قرار می گیرد و یا در صورتی که مدرج کننده دارای فرکانس یک کیلو هرتز باشد، موقعیت انتخاب می گردد. بدین ترتیب صداسنج تنظیم گردیده و درصورت لزوم توسط پیچ تنظیم دقیق، تنظیماتلازم صورت می گیرد. حال صداسنج در حالت (A ) dB قرار داده شده، یک درجه کاهش مناسب جهت حصول اطمینان از عدم عبور عقربه از بالاترین سطح اندازه گیری انجام می گیرد. این کاهش در قسمت مرکزی نمودار ثبت صدا اعمال می شود. برای انجام اندازه گیری ها در محیط خارجی، حتماً باید حفاظ بادی مورد استفاده قرار گیرد. اولین قرائت از طریق نگریستن به صفحه صداسنج صورت گرفته و یک علامت (1) بر روی صفحه نمودار در سطح مناسب گذاشته می شود. این آزمایش به مدت 15 دقیقه تکرار می گردد، بنحویکه حداقل هر 4 ثانیه یکبار عمل قرائت انجام شده باشد.
بر روی هر 4 مورد قرائت شده یک خط مورب کشیده می شود. سپس شمارش تعداد خطوط مورب هر ردیف صورت گرفته و تعداد کل علائم تعیین می گردد. بدین ترتیب سطح ( A)dB که بیش از ده درصد زمانی بالاتر از مقدار بدست آمده است تعیین می شود.

[دکتر مصطفی کلهر]

8-2- تئوری آزمایش :
سطح L10 نشاندهنده میزان صدا بر حسب ( A)dB می باشدکه در بیش از ده درصد زمانی، صدای اندازه گیری شده از آن بیشتر است. برای سروصدای ترافیک، عمل اندازه گیری از فاصله حداقل 1 متری ساختمانها و در ارتفاع 2/1 متر از سطح زمین، یکبار در هر ساعت و برای مدت 18 ساعت (از ساعت 6 الی 24) صورت می گیرد. بدین ترتیب با معدل گیری از 18 بار اندازه گیری انجام شده، می توان متوسط میزانت سر و صدا بر حسب ( A)dB را برای 10 درصد افزایش زمانی بدست آورد، که به ((L10 هجده ساعته)) موسوم است. مقدار L10 بسادگی از طریق محاسبه 10 درصد از کل مقادیر شمارش شده از حد بالای اندازه گیری های انجام شده، بدست می آید که در آن ( A)dB قرائت شده بصورت عددی صحیح با حداکثر 5/0 دسیبل کاهش یا افزایش ، تبدیل می گردد. بدین ترتیب سطح نشان داده شده، در واقع محدوده ای از سطوح صوتی خواهد بود. بعنوان مثال رقم 72 محدوده میزان صوت بین ( A)dB 5/71 تا ( A)dB 5/72 را نشان می دهد.
مقادیر L10 ، L50 و L90 را نیز می توان به صورتهای مشابه تعریف نمود. مقادیرL10 ، L50 ، L90 ، ....،LN ، ترازی است که در 10 درصد ، 50 درصد ، 90 درصد و یا N درصد مدت زمان معین ، میزان صدا از حد آن تجاوز کرده است.

[دکتر مصطفی کلهر]

دستور العمل نمونه برداری و ارزیابی صدای محیط

دانلود فایل Download روش هاي اندازه گيري ارزيابي صد ا1 docx از آپلود آی آر (http://uplod.ir/m3opef059hro/روش_هاي_اندازه_گيري_و_ارزيا� �ي_صد_ا1.docx.htm)

[دکتر مصطفی کلهر]

این دستور العمل، توصیه های سازمان محیط زیست ایران در خصوص اندازه گیری شدت صوت در محیط می باشد
اجرای این دستور العمل در آزمایشات خود اظهاری لازم الاجرا می باشد
دانلود فایل فارسی pdf

[دکتر مصطفی کلهر]

برای تهیه پکیج های کامل آموزشی تماس حاصل فرمایید

برای دیدن فیلم آموزشی بر لینک زیر کلیک کنید

https://www.aparat.com/v/Pz3Qo

88939381
09126826597